Week 13 – 2023 – Heel Holland wipt

Weekuitdaging 13
Heel Holland wipt - Vergroen je buurt deel 1

WEEK 13 : Wat gaan we doen?

We gaan wippen! Tegels wel te verstaan. Op het NK Tegelwippen. En van de lege plekken gaan we tuintjes en ander groen maken. 

Waarom?

In een versteende stad of dorp blijft het lang warm en zakt regenwater lastig de grond in. Het stroomt zo het riool in. Groen verkoelt en neemt water op. Bovendien vergroot je met groen de leefomgeving van insecten, bijen en vogels. Die krijgen meer voedsel en plekken om te wonen.

We hebben dus meer groen nodig in de stad! Ook jij kan helpen door je buurt te vergroenen en klimaatbestendig te maken. Maak jouw leefomgeving groener, gezonder en leefbaarder. 

Deze uitdaging knippen we op in twee delen. Deze week starten we met het wippen van tegels. In de loop van april volgt deel 2, waarbij we je helpen met zaaien en beplanten.

 

Onder elke tegel
ligt 900 cm2 geluk

Hoe werkt het?

Simpel. We geven je nu een stappenplan, waar je deze week mee kunt starten. Als je een snelle vogel bent, kun je misschien in één week al een eind komen. Wees echter niet ontmoedigd, je hebt hier wel even de tijd voor. Wat zeggen we, de hele zomer! Het NK Tegelwippen is gestart op 21 maart. Ennuh..., vergeet niet alle gewipte tegels te melden bij de organisatie.

Stap 1

Ga op onderzoek uit. Waar vallen er tegels te wippen rondom je huis?

  • In voor- en achtertuin?
  • Is er ruimte bij je gevel voor een geveltuin?
  • Zie je in je buurt een boomspiegel of brede stoep waar je meer ruimte kan maken en misschien een plantsoentje kan aanleggen? 

Stap 2

Is het niet je eigen grond, maar op de stoep of ergens anders in je straat? Check dan met de gemeente of je die tegels zelf mag wippen.

Stap 3

Bedenk in grote lijnen hoe je het wilt aanpakken en wat je met de vrijgekomen grond wil doen. Maak een plannetje met behulp van de tips onderaan deze pagina.

  • Door welke ombouw zorg je dat alles op zijn plek blijft? 
  • Wat ga je erin zetten? Komen er plantjes in? Ga je zaadjes zaaien? Of ga je puur zorgen voor betere afwatering in je tuin door een pad van houtsnippers te maken of graszoden neer te leggen. 

Stap 4

Wip je tegels, schep er voldoende zand uit en vul met aarde.

Stap 5

Zaai of beplant de aarde. Kies voor biologische zaden of planten. Let bij het assortiment op het type bodem en de mate van bezonning. Deze stap bespreken we verder in Deel 2 van Vergroen je buurt. 

Stap 6

Last but nog least, geef water als het een tijd niet heeft geregend.

 

Tips

Wij komen alle vier uit Utrecht, dus hebben we voor ons stadsie uitgezocht hoe je van je gewipte tegels gemakkelijk een tuintje maakt. Kijk voor specifieke Utrechtse tips op deze apart gemaakte pagina.  

Hoe wip je gemakkelijk tegels? 

Wil je tegels wippen in je voor- of achtertuin?

  • Snuffel eens rond op de site van Steenbreek om je tegeltuin stap voor stap om te toveren tot een oase. Zelfs als je geen groene vingers hebt. Met tips van de bekende tuinman Lodewijk Hoekstra.  

Ga je een geveltuin maken?

Wil je een boomspiegeltuintje maken?

Een boomspiegel is de grond rondom een boom. Vaak ligt er braakliggende aarde, of zijn de tegels tot dicht aan de boom gelegd. Hondenpoep. Sigaretten… Tover jij dit stukje grond om tot een paradijsje?

  • Een duidelijk stappenplan vind je op de site van Utrecht Natuurlijk. Deze is gemaakt voor Utrecht, maar eigenlijk overal van toepassing.
  • Of kijk dit filmpje voor een boomspiegeltuin in vier stappen.
  • Inzaaien kan je een boomspiegel ook. Bijvoorbeeld met dit zaad van de Guerilla Gardeners. Of als je veel te zaaien hebt, met zaad van Cruydt-Hoeck (mengsel G4 of F4).
  • Karlijn aka De Groene Buurvrouw is expert in het maken van boomspiegeltuintjes en geveltuinen. Volg haar Instagram of kijk eens op haar site als je tips wilt.

Feitjes

  • Het NK-tegelwippen werd gestart in 2020 als wedstrijd tussen  Rotterdam en Amsterdam. Er werden toen in totaal 90.000 tegels gewipt. Rotterdam won met een nipte voorsprong van 1.500 tegels. Eigenlijk heeft iedereen gewonnen, want er kwam een hectare natuur bij!
  • Afgelopen jaren werd het ene na het andere warmterecord gebroken. Door de stijgende temperatuur is de hoeveelheid waterdamp in de lucht toegenomen. Droogteperiodes worden mede daardoor afgewisseld met enorme plensbuien. In een betegelde omgeving spoelt 85% van het water direct het riool in. De grond droogt uit en de grondwaterspiegel daalt. Minder tegels en meer tuin vergroot de sponswerking van de grond en de grondwaterspiegel kan weer stijgen.
  • Steden zijn meestal warmer dan het omringende platteland. Ze vormen een soort warmte-eiland in het landschap. Het verschil in temperatuur kan oplopen tot vier graden voor een stad met 10.000 inwoners en zeven graden voor een stad met 200.000 inwoners. Groen in de stad werkt als koelelement (bron: KNMI).

Beloning

Deze week werd ondersteund door Raymond Landegent van Groene Morgen.

Grindtegelwoestijn - column week 13

Onze achtertuin is een woestijn van grindtegels. Dat is nog een erfenis van de vorige bewoner, waar ik niks aan heb veranderd omdat ik A – een bloedhekel heb aan het sjouwen met 20 kilo zware grindtegels en B – sowieso geen groene vingers heb.

Maar de ‘tegelwipdag’ is een mooie gelegenheid om er in elk geval één tegel uit te halen en Niks in de grond te stoppen.

Dat Niks kreeg ik vorig jaar van de Sint. Ik wilde niks, omdat ik eigenlijk alles al heb. En als ik toch wat wil, koop ik dat vanwege het milieu het liefst tweedehands - bij de kringloop of via Marktplaats.

Maar ja, met een leeg verlanglijstje loop ik het risico dat de Sint toch maar cadeaus voor me gaat kopen. Omdat het nu eenmaal zo hoort dat de Goedheiligman elk jaar het bruto nationaal product van een middelgroot land in Afrika uitgeeft aan spullen die we eigenlijk niet nodig hebben. Waarna ik mijn cadeaus de volgende dag in de winkel ga ruilen tegen andere spullen die ik goed beschouwd ook niet nodig heb.

Dus vroeg ik heel duidelijk om niks. De Goedheiligman – of in dit geval: Goedheiligvrouw - had dat uitstekend opgepikt want ik kreeg niet alleen niks maar zelfs Niks. Dat is een donatie aan een bekende club voor milieubescherming, waar je een mooi wit kaartje met ‘Niks’ voor ontvangt. Dat kaartje is biologisch afbreekbaar, je kunt het in de grond stoppen en dan verdwijnt het vanzelf.

Trouwens, misschien is die tegelwipdag een mooie gelegenheid om eindelijk die achtertuin eens aan te pakken. Want als je hier in Utrecht tegels uit je tuin haalt en er een plant of gras voor in de plaats zet, komt de gemeente de tegels gratis bij je ophalen. Dat scheelt een boel gesleep.

Nou ja, ik zal het hier eens in de groep gooien. Maar aan de andere kant: de gemeente komt de tegels aan de voorkant van het huis ophalen, dus dan moet ik die zware dingen nog steeds vanuit de achtertuin naar voren slepen.

Ach weet je: misschien doe ik wel gewoon niks.

Rob Voorwinden