Weekuitdaging 16
Word guerrilla gardener - Vergroen je buurt deel 2

WEEK 16 : Wat gaan we doen?

Voel jij het ook? Dat je uit je holletje tevoorschijn komt? Dat je sappen gaan stromen? Je zin hebt om rond te dartelen en je liefde te verspreiden? Deze week hebben we de lente in onze bol en daarmee gaan we de bloemetjes en bijtjes in onze wijk een handje helpen. Op onverwachte plekken, want de liefde laat zich niet begrenzen. 

We sluipen door onze wijk als Guerrilla Gardener. ‘Als wat?’ horen we je denken. Guerrilla Gardeners tuinieren buiten de grenzen van hun eigen tuin. Het zijn buurtbewoners die zelf de schep ter hand nemen om de buurt op te fleuren en die bloemetjes en bijtjes een lekker plekje te geven.  

Deze week is namelijk de perfecte week om te gaan zaaien en planten, met 22 april als nationale zaaidag en Earth Day. 

Dit is deel 2 van ‘vergroen je buurt’ met als focus: zaaien en planten.

 

Veel postzegeltuintjes
= blije bijen

Hoe zit dat precies?

Wat een echte guerrilla gardener doet is eerst op speurtocht gaan, buiten de gebaande perken: waar zie je kale boomspiegels (de aarde onder een boom)? Waar zie jij braakliggende landjes? Kale randjes? Zet je groene bril op en ontdek de natuur tussen het beton.

Daar kun je namelijk planten en zaaien. Bloembommen over een hek gooien. Stokrooszaadjes tussen de tegels stoppen. Je buurt is daarmee je pallet om op te fleuren.

Maar misschien was je ook nog niet klaar met wippen van tegels en je geveltuin maken. Kun je een plantenbak laten plaatsen door de gemeente, of met je buren een braakliggende stukje grond omtoveren tot een plantsoentje. Is het schoolplein van je kind één en al saaie tegel, terwijl het een klimparadijs kan zijn.

Onze buurt heeft zoveel mogelijkheden om te vergroenen. 

Want weet je nog? 

Hoe meer divers groen en bloemen we hebben in de stad, hoe meer bijen, vlinders en andere insecten we aantrekken. Veel kleine tuintjes is zelfs beter dan 1 groot park, omdat de bijen daardoor verder kunnen vliegen en steeds even kunnen bijtanken. 

En hoe meer groen en hoe minder tegels, asfalt en beton, hoe beter de sponswerking van de bodem en hoe koeler we het hebben in de hete zomers.

Kortom: planten en zaaien maar, zodat we veel mini-natuurgebiedjes creëren in de bebouwde kom.

Kleine stap

  • Zet je groene bril op en speur naar ‘groene mogelijkheden’ in je buurt: waar kun jij groen toevoegen? Denk aan een kale boomspiegel. Een saai stukje gras of braakliggend land. Nog meer tegels die je eruit kunt wippen? 
  • Haal gratis zaadjes op bij een Pollinator-punt in je buurt en zaai een boomspiegel of een ander kaal strookje grond in de buurt. Plantjes erin zetten kan ook (zie tips).

Zit die niet in je buurt? Bestel ze dan bij de Guerrilla gardeners of bij een ander biologische zaadleverancier zoals Bolster of Cruydhoeck als je gemengde bloemenzaadjes wilt. 

  • Maak je wip-actie af en plant of zaai nu ook plantjes in je tuintje.

stapje Meer

  • Maak je eigen zaadbom en gooi hem stiekem over een hek, in een saai graslandje of in een berm. Dit filmpje kijken kan ook.
  • Stop stokrooszaadjes tussen de tegels.
  • Plant de boomspiegels in je buurt vol planten en zaadjes die wel een stootje kunnen hebben.
  • Vergeet ook niet een schaal met water in je tuin, bijen houden ook van een slokje.

NOG een stapje groter

  • Maak een daktuin.
  • Maak je tuin eco-proof. Hulp? Vraag een tuinier van de Wilde Weelde.
  • Maak buurtplantsoenen.

Tips

En nog even in de herhaling uit weekuitdaging 13 'Heel Holland wipt':

Ga je een geveltuin maken?

Wil je een boomspiegeltuintje maken?

Een boomspiegel is de grond rondom een boom. Vaak ligt er braakliggende aarde, of zijn de tegels tot dicht aan de boom gelegd. Hondenpoep. Sigaretten… Tover jij dit stukje grond om tot een paradijsje?

  • Een duidelijk stappenplan vind je op de site van Utrecht Natuurlijk. Deze is gemaakt voor Utrecht, maar overal van toepassing 😊
  • Of kijk dit filmpje voor een boomspiegeltuin in vier stappen.
  • Inzaaien kan je een boomspiegel ook. Bijvoorbeeld met dit zaad van de Guerrilla Gardeners. Of als je veel te zaaien hebt, met zaad van Cruydhoek (mengsel G4 of F4).
  • Karlijn, De Groene Buurvrouw, is expert in het maken van boomspiegeltuintjes en geveltuinen. Volg haar Instagram of kijk eens op haar site als je tips wilt.

Beloning

Met dank aan Cerian van Gestel (Jenny) van Guerrilla Gardeners

Zaadbommetjes - Column week 16

Door gebrek aan groene vingers loop ik niet erg warm voor tuinieren. Dus heb ik ook niet heel veel zin om als een ‘guerilla gardener’ allerlei zaden van bloemen en planten – zogenoemde ‘zaadbommetjes’ - door de stad te gaan verspreiden.

Maar ik probeer wel de natuur schoon te houden door regelmatig zwerfafval op te ruimen – de challenge van een paar weken terug, die ik wil doorzetten.

Bladblazers

Na een aantal weken opruimen zie ik echter dat het stukje wegberm dat ik in gedachten heb geadopteerd, elke week toch ook al wordt opgeruimd door de gemeentemannen met bladblazers en een veegwagentje. Ik bedoel: die mannen lopen tóch, de blazers blazen toch en de wagentjes rijden toch – dus waarom loop ik dan eigenlijk mijn best te doen?

Mannen

Ik gooi het daarom over een andere boeg, en concentreer me op het rapen van afval op moeilijk bereikbare plaatsen. Afval dat er ook uitziet alsof het er al een paar weken ligt. En waar de mannen (het zijn doorgaans mannen) met hun blazers blijkbaar moeilijk bij kunnen. Zoals lege flesjes en blikjes die ver onder stuiken liggen, of flesdoppen die muurvast in een grasveld zijn gestampt. Als ik díe te pakken krijg en opruim, heeft dat hopelijk toch meerwaarde.

Studentenflat

Verder laat ik de studentenflat bij mij in de buurt voortaan maar links liggen. Ik bedoel: ik heb zelf, in mijn studententijd (opa parkeert zijn rollator en vertelt van heel, heel lang geleden) ook wel eens een bierflesje vanuit mijn raam in het plantsoen gekieperd, omdat ik dacht dat dat stoer was. Maar wat honderd studenten in één flat dagelijks uit hun ramen gooien, daar valt niet tegenop te rapen.

Dieptepunt

Dieptepunt was toen ik bij het rapen onderaan de flat stuitte op, laat ik zeggen, kleine hoeveelheden lichaamsvloeistof, netjes verpakt in plastic met een knoop er in. Die ruimen jullie zelf maar op, jongens.

Aan de andere kant: het zijn natuurlijk wel weer zaadbommetjes.

Rob Voorwinden

Weekuitdaging 15
Ontdek je lekje

WEEK 15 : Wat gaan we doen?

Trek je beste camouflagepak uit de kast. Zet twee krijgersstrepen op je wang. We gaan op slurper-safaritocht in eigen huis! Welke grote energieslurpers kunnen we ontdekken? En hoe kunnen we het verbruik terugdringen (zonder in te leveren op het comfort van onze eigen natuurlijke habitat). Dat is niet alleen lekker duurzaam, maar ook lekker voor je energierekening. Levert je zo 100 euro per jaar op! Speur je mee? 

WAAROM?

Bijna 40 procent van je energierekening gaat op aan elektriciteit. Dat wordt vaak opgeslurpt door een aantal apparaten. Als je weet welke, is het makkelijk om hierop te besparen. Wist je bijvoorbeeld dat een koelkast plus losse vriezer per jaar zo’n 110 euro kost (verbruik: 500 kWh). Verlichting in huis is goed voor 90 euro per jaar (390 kWh) en je televisie en stereo met apparatuur kost je 80 euro per jaar (350 kWh). Dat kan lager! 

Een voorbeeldje: die bierkoelkast in de schuur is best handig, maar zo’n tweede koelkast is niet bepaald een eerste levensbehoefte. Die koelkast staat vaak onnodig lang aan. Slurp-alarm! Zet hem bijvoorbeeld alleen aan tijdens de barbecue of (lekker rigoureus) doe hem helemaal weg. Scheelt gelijk 190 kWh, oftewel 40 euro aan elektriciteit per jaar. 

 

Meten is weten

DE STAP

Drie sluipslurpers die je vandaag nog kunt aanpakken:

1. In een gemiddeld Nederlands huishouden branden nog 24 gloei- en/of halogeenlampen. Vervang deze door ledlampen, die gebruiken 90% minder stroom en dat levert je 55 euro per jaar op. De aanschafkosten verdien je in ongeveer drie jaar terug. Enne… ledlampen zijn er tegenwoordig in allerlei (warme) kleuren en maten. Wij hebben het licht gezien!   

2. Grote wasjes, kleine wasjes. Dat laatste doen we nog best vaak: gemiddeld is onze wasmachine maar voor twee derde gevuld. Zorg dat je altijd wast met een volle trommel en op 20 of 30 graden. Dat bespaart energie 100 kWh per jaar (25 euro) én water. Wassen op een lagere temperatuur kan prima met was die niet zo vies is (we gaan er voor het gemak even vanuit dat je niet elke dag door de modder rolt). Toch een wilde dag gehad en vlekken in je kleding? Was dan wat warmer en met de eco-knop.

3. Terwijl jij ’s ochtends je koffie zit te slurpen, slurpt je koffiezetapparaat energie. Koffie klaar? Knopje uit. Doe dat met al je apparaten die je op dat moment niet gebruikt, denk bijvoorbeeld aan opladers die je in het stopcontact laat zitten. Ook op Standby verbruiken je apparaten trouwens nog energie, dus zet bijvoorbeeld ook je monitor of televisie helemaal uit.  

STAPJE MEER

Krijg je mega veel energie van minder energieverbruik? Goed bezig! Dit kun je ook nog doen: 

1. Wil je precies weten waar je sluipslurpers zitten? Schaf een slimme meter aan en koppel ‘m aan een energieverbruiksmanager-app of aan een apparaat. Je ziet zo waar je je energieverbruik (verder) kunt terugdringen. Meten is weten, dus nu je het ziet kun je nóg fanatieker worden. Check na een maand (in de app of op je energierekening) wat je hebt bespaard. Schouderklopje voor jou! 

2. Kijken, kijken, dan pas kopen. Kijk goed naar nieuwe apparaten die je koopt. Check bijvoorbeeld eerst het energielabel. Die helpt je om een snelle vergelijking te maken qua energieverbruik. De meest zuinige apparaten hebben een donkergroen label. Bij sommige apparaten (zoals bijvoorbeeld wasmachines, koelkasten en beeldschermen) is dat A+++, bij de nieuwere labels (vanaf maart 2021) is A het meest duurzaam. Deze apparaten zijn zuiniger én goedkoper in gebruik. Kijk ook naar het formaat van het apparaat, want: hoe kleiner het apparaat, hoe minder energie het verbruikt. 

Tips

  • Was je regelmatig op een lage temperatuur? Was dan eens per maand op 60 graden met waspoeder met bleekmiddel (bijvoorbeeld beddengoed of handdoeken). Zo spoel je achtergebleven zeepresten weg en gaat je wasmachine langer mee. 
  • Hang je was de helft van het jaar aan de waslijn, ook als je een wasdroger hebt. Bij een B- of C- label wasdroger bespaar je dan jaarlijks 160 kWh (35 euro). En: je kleren blijven langer mooi. 
  • Toch liever in de droger? Centrifugeer dan op een hoog toerental en doe de wasdroger zo vol mogelijk. 
  • Heb je een koelvriescombi die ouder is dan 10 jaar? Vervangen die hap, want dat is een enorme energieslurper. Daar bespaar je ook nog eens 40 euro per jaar mee. 
  • Zet je vaatwasser op het eco-programma en laad hem zo vol mogelijk. Zo bespaar je 130 kWh per jaar (30 euro). Je hoeft de afwas niet voor te spoelen, veeg alleen eventuele etensresten weg.
  • Verwarm je eten (zoals pasta of eieren) tot het kookpunt en zet dan de warmtebron lager. De temperatuur wordt namelijk niet hoger door de warmtebron hoger te zetten. Net zo snel klaar, minder energie! Bron: Pierre Wind
  • Kook je op inductie? Een snelkookpan bespaart energie. Omdat de temperatuur sneller oploopt, is je eten sneller klaar. 
  • Inkoppertje, maar we noemen het toch: doe het licht uit in ruimtes waar je niet bent. 

Wil je nog meer besparen?

Ontdek hier of jij meer of minder energie verbruikt dan anderen die net zo wonen als jij.
Heb je een hoge energierekening? Kijk of een van deze grote energie-slurpers de boosdoener is.

Achtergrondinformatie

Hoe kies ik de juiste warmte van mijn ledverlichting?
Alles over energieverbruiksmanagers

Beloning

Met dank aan Veertje Heemstra (thecopyclub.nl), Sander Ekstijn (www.energie-u.nl)  en Joanneke de Jongh (www.milieucentraal.nl)

Lowlands - column week 15

Ik dacht echt dat ik goed bezig was. Want ik heb de afgelopen jaren alle gloeilampen hier in huis al vervangen door halogeenlampen. Dat is namelijk heel energiezuinig. Dacht ik.

Lockdown

Maar toen besloot ik me er vorig jaar eens in te verdiepen – je moet toch wát, in tijden van lockdown en avondklok. En toen bleek dat je, als je dezelfde lichtopbrengst wilt houden, een gloeilamp van 75 watt moet vervangen door een halogeenlamp van 65 watt. Dat scheelt dus 10 watt, of in vaktermen: bijna niks. Als je écht wilt besparen moet je, zo blijkt na enig Googelen, overgaan op ‘spaarlampen’ of ‘led-lampen’.

Pink

Nou zijn ‘spaarlampen’ van die vrij forse lampen met één of meerdere witte buisjes, iets dunner dan je pink. En die vallen af. Niet dat ze slecht zijn, maar de Consumentenbond constateert dat ‘spaarlampen zijn ingehaald door ledlampen’. En wie ben ik om het beter te weten?

Zeven-en-een-half-uur

Dus worden het hier in huis ledlampen. Want een ledlamp van slechts 10 watt geeft dezelfde lichtopbrengst als een traditionele gloeilamp van 75 watt. Voor één uur licht van een traditionele gloeilamp kun je dus zeven-en-een-half uur een ledlamp laten branden. Kijk, dat schiet op.

Scheren

Alleen hebben wij hier in huis wat lichtdimmers hangen, en die blijken niet altijd te werken met ledlampen. De ledlamp blijft dan flitsen met een intensiteit waar een gemiddelde lichtshow op Lowlands jaloers op zou worden. En dat is toch wat lastig, in de badkamer tijdens het scheren. Dus moet ik sommige dimmers gaan vervangen door nieuwe die geschikt zijn voor ledlampen, en dat is weer even een klusje.

Maar goed, ik tel mijn zegeningen. Want het ik moet nog tot augustus wachten totdat ik eindelijk, na twee jaar corona, weer naar een muziekfestival mag - maar bij ons in de badkamer is het al elke dag Lowlands.

Rob Voorwinden

Weekuitdaging 14
Food for thought

WEEK 14 : Wat gaan we doen?

Allereerst: bedankt! Bedankt dat jullie met ons een beweging vormen die nu al een kwartaal lang elke week de wereld stapje voor stapje duurzamer maakt. De kastjes zijn leger, de tuin is groener en we hebben het klimaat misschien iets hoger op de politieke agenda gekregen. 

Ga nu maar even lekker achterover zitten... Deze week mag je jezelf vanuit je luie stoel laten inspireren met films en boeken die je raken.

WAT GAAN WE DOEN?

Heb je wel eens een film gezien waardoor je opeens op een hele andere manier keek naar de wereld en mensen om je heen? Waardoor je opeens dacht: "Man! Dit ga ik nu heel anders doen!" Of: "Wauw, is dit mogelijk? Dat wil ik ook." 

Verhalen hebben die kracht tot het brengen van verandering. Tot het laten vallen van kwartjes. Ook in gedrag dat je al jarenlang uit gewoonte deed. 

 

Wijsheid begint
met verwondering

WAAROM?

Een jaar geleden vonden dreamteamers Caro en Laura luizen in de tuin maar lastig. Die zuigen je mooie plantjes leeg. Ongedierte. Dat moet je bestrijden. 

Toen zagen ze de film 'The biggest little farm'. In dat verhaal starten twee jonge mensen, John en Molly, uit de stad een boerderij, midden op een kale, verdorde vlakte in de VS. Apricot Farm.

Ze doen dat volgens de principes van het ecologisch tuinieren, waarin alles zijn eigen functie heeft in dat ecosysteem. Oók de dieren en planten die je traditioneel als 'plagen' zou zien: de knaagdieren die de wortels van de fruitbomen kapot knagen, de slakken die alle gewassen opvreten en de kayotes die de kippen doodbijten. 

Het gaat om het vinden van het evenwicht tussen alle leefvormen. De grond, de planten, de dieren en het klimaat. Op die manier zijn John en Molly in staat een paradijs te creëren, waarin alles elkaar nodig heeft en het hele systeem versterkt en verrijkt.

Zowel Caro als Laura waren zo onder de indruk van deze film, dat ze nu heel anders kijken naar 'ongedierte'. En hebben ze gezien hoeveel veerkracht 'biodiversiteit' biedt in landbouw, in tegenstelling tot monocultuur: één gewas planten, dat dan vervolgens kwetsbaar is voor ziektes en weersomstandigheden.

Dat gebeurde als vanzelf. Zonder veel moeite. Gewoon door die film te kijken vielen er kwartjes.

Die magische mix willen we jullie ook geven deze week. Kijk een film of lees een boek uit onze Groene Inspiratielijst en laat je raken. De verandering die een goed verhaal teweeg kan brengen gaat vaak verrassend moeiteloos. Daar hoef je je best niet voor te doen. Je hebt het voor je gezien en de schrijver of de spelers uit de film hebben het je 'voorgeleefd'. Dat is de kracht van inspiratie.

DE Stap

- Kies één (of meerdere) boeken, films of documentaires uit onze Groene Inspiratielijst en lees of kijk deze komende week.

- Als het verhaal of de boodschap je raakt, deel dit dan met anderen in je omgeving en met de deelnemers uit onze community via Facebook of Instagram. Jouw inspiratie kan zomaar een golfje nieuwe inspiratie en verandering tot gevolg hebben.  

- En heb je een film of boek die niet op de lijst staat, maar absoluut op de lijst moet komen? Vul deze dan aan via onze socials (of mail ons op [email protected])

StapJE MEER ACHTEROVER LEUNEN

Kijk ook eens terug naar alle weken tot nu toe. Wat ben je blijvend anders gaan doen van alle week-experimenten die je hebt gedaan? Misschien staat je cv-ketel wel op 60, raap je zwerfafval op of eet je een dagje minder vlees.

Realiseer je even welke stappen jij al hebt gezet en wees trots op jezelf. Dat heb je toch maar mooi gedaan.

Beloning

Met dank aan Saskia van The Greenlist

The Daily Stoic - column week 14

‘Het licht aan het einde van de tunnel kan ook een goederentrein zijn die jouw kant op dendert’. Dat is een van de vele mooie spreuken in het troostrijke boek ‘The Daily Stoic’.

Ik lees het boek elke dag, omdat ik probeer om Stoïst te zijn. Een Stoïst is, heel simpel gezegd, iemand die zich niet druk maak over de dingen die hij niet kan veranderen, maar die wel altijd zoekt naar wat hij zélf kan doen.

Dat laatste probeer ik in de praktijk te brengen door me niet druk te maken over wereldwijde co2-afspraken, waar ik toch geen invloed op heb, maar door zelf zo duurzaam mogelijk te leven. Ik douche koud, ik laat de auto zoveel mogelijk staan, ik vlieg vrijwel niet meer, ik heb een groene energieleverancier en zonnepanelen, ik ben veganist aan het worden, ik flyer voor een duurzame politieke partij, kortom: ik doe mijn best.

Misschien wel een beetje teveel, eigenlijk. Want ben altijd maar bezig de wereld te redden. Wanneer zie ik nou eens in dat dit, wellicht, een tikkeltje te hoog gegrepen is? Dat ik dit alleen maar doe om mijn knagende schuldgevoel over jarenlang vliegen en autorijden af te kopen? En om de altijd op de loer liggende somberheid over het klimaat weg te drukken? En om, door heel druk te zijn, ook heel hard weg te rennen voor de Vragen des Levens (Waarheen? Waarvoor?)?

Maar ja: de cursus ‘Verwachtingsmanagement’, die ik daarvoor in mijn jeugd had moeten volgen, was blijkbaar afgelast. (Ik hoop dat er aan het einde van de rit nog plek is bij de cursus ‘Omgaan met teleurstellingen’). Dus ik blijf halsstarrig de wereld redden, want iémand moet het doen.

Maar stel nou, stèl nou dat iedereen zo gek was als ik, met die drang naar duurzaamheid. Leefden we dan allemaal nog lang en gelukkig? Dat is helemaal niet zeker, want toen ik eindelijk licht zag aan het einde van de corona-tunnel, bleek dat de koplamp te zijn van een goederentrein vol met tanks van Vladimir Putin. En als Putin eventueel ook nog met kernwapens gaat gooien, zijn we straks allemaal een hele grote wolk radioactief stof.

Ook met deze kwestie weet het Stoïsme gelukkig raad. Ik heb geen invloed op wie er met atoombommen gaat gooien, maar ik kan Putin wel tegenwerken door zo min mogelijk van zijn gas en olie te gebruiken. Ik kan dus koud douchen, niet vliegen, groene energie gebruiken en de auto laten staan. En daar was ik toch al mee bezig, dus dat blijf ik dan maar doen. Red ik de wereld niet van een klimaatramp, dan red ik de wereld maar van Putin.

Iemand moet het doen.

Rob Voorwinden

Weekuitdaging 13
Heel Holland wipt - Vergroen je buurt deel 1

WEEK 13 : Wat gaan we doen?

We gaan wippen! Tegels wel te verstaan. Op het NK Tegelwippen. En van de lege plekken gaan we tuintjes en ander groen maken. 

Waarom?

In een versteende stad of dorp blijft het lang warm en zakt regenwater lastig de grond in. Het stroomt zo het riool in. Groen verkoelt en neemt water op. Bovendien vergroot je met groen de leefomgeving van insecten, bijen en vogels. Die krijgen meer voedsel en plekken om te wonen.

We hebben dus meer groen nodig in de stad! Ook jij kan helpen door je buurt te vergroenen en klimaatbestendig te maken. Maak jouw leefomgeving groener, gezonder en leefbaarder. 

Deze uitdaging knippen we op in twee delen. Deze week starten we met het wippen van tegels. In de loop van april volgt deel 2, waarbij we je helpen met zaaien en beplanten.

 

Onder elke tegel
ligt 900 cm2 geluk

Hoe werkt het?

Simpel. We geven je nu een stappenplan, waar je deze week mee kunt starten. Als je een snelle vogel bent, kun je misschien in één week al een eind komen. Wees echter niet ontmoedigd, je hebt hier wel even de tijd voor. Wat zeggen we, de hele zomer! Het NK Tegelwippen is gestart op 21 maart. Ennuh..., vergeet niet alle gewipte tegels te melden bij de organisatie.

Stap 1

Ga op onderzoek uit. Waar vallen er tegels te wippen rondom je huis?

  • In voor- en achtertuin?
  • Is er ruimte bij je gevel voor een geveltuin?
  • Zie je in je buurt een boomspiegel of brede stoep waar je meer ruimte kan maken en misschien een plantsoentje kan aanleggen? 

Stap 2

Is het niet je eigen grond, maar op de stoep of ergens anders in je straat? Check dan met de gemeente of je die tegels zelf mag wippen.

Stap 3

Bedenk in grote lijnen hoe je het wilt aanpakken en wat je met de vrijgekomen grond wil doen. Maak een plannetje met behulp van de tips onderaan deze pagina.

  • Door welke ombouw zorg je dat alles op zijn plek blijft? 
  • Wat ga je erin zetten? Komen er plantjes in? Ga je zaadjes zaaien? Of ga je puur zorgen voor betere afwatering in je tuin door een pad van houtsnippers te maken of graszoden neer te leggen. 

Stap 4

Wip je tegels, schep er voldoende zand uit en vul met aarde.

Stap 5

Zaai of beplant de aarde. Kies voor biologische zaden of planten. Let bij het assortiment op het type bodem en de mate van bezonning. Deze stap bespreken we verder in Deel 2 van Vergroen je buurt. 

Stap 6

Last but nog least, geef water als het een tijd niet heeft geregend.

 

Tips

Wij komen alle vier uit Utrecht, dus hebben we voor ons stadsie uitgezocht hoe je van je gewipte tegels gemakkelijk een tuintje maakt. Kijk voor specifieke Utrechtse tips op deze apart gemaakte pagina.  

Hoe wip je gemakkelijk tegels? 

Wil je tegels wippen in je voor- of achtertuin?

  • Snuffel eens rond op de site van Steenbreek om je tegeltuin stap voor stap om te toveren tot een oase. Zelfs als je geen groene vingers hebt. Met tips van de bekende tuinman Lodewijk Hoekstra.  

Ga je een geveltuin maken?

Wil je een boomspiegeltuintje maken?

Een boomspiegel is de grond rondom een boom. Vaak ligt er braakliggende aarde, of zijn de tegels tot dicht aan de boom gelegd. Hondenpoep. Sigaretten… Tover jij dit stukje grond om tot een paradijsje?

  • Een duidelijk stappenplan vind je op de site van Utrecht Natuurlijk. Deze is gemaakt voor Utrecht, maar eigenlijk overal van toepassing.
  • Of kijk dit filmpje voor een boomspiegeltuin in vier stappen.
  • Inzaaien kan je een boomspiegel ook. Bijvoorbeeld met dit zaad van de Guerilla Gardeners. Of als je veel te zaaien hebt, met zaad van Cruydt-Hoeck (mengsel G4 of F4).
  • Karlijn aka De Groene Buurvrouw is expert in het maken van boomspiegeltuintjes en geveltuinen. Volg haar Instagram of kijk eens op haar site als je tips wilt.

Feitjes

  • Het NK-tegelwippen werd gestart in 2020 als wedstrijd tussen  Rotterdam en Amsterdam. Er werden toen in totaal 90.000 tegels gewipt. Rotterdam won met een nipte voorsprong van 1.500 tegels. Eigenlijk heeft iedereen gewonnen, want er kwam een hectare natuur bij!
  • Afgelopen jaren werd het ene na het andere warmterecord gebroken. Door de stijgende temperatuur is de hoeveelheid waterdamp in de lucht toegenomen. Droogteperiodes worden mede daardoor afgewisseld met enorme plensbuien. In een betegelde omgeving spoelt 85% van het water direct het riool in. De grond droogt uit en de grondwaterspiegel daalt. Minder tegels en meer tuin vergroot de sponswerking van de grond en de grondwaterspiegel kan weer stijgen.
  • Steden zijn meestal warmer dan het omringende platteland. Ze vormen een soort warmte-eiland in het landschap. Het verschil in temperatuur kan oplopen tot vier graden voor een stad met 10.000 inwoners en zeven graden voor een stad met 200.000 inwoners. Groen in de stad werkt als koelelement (bron: KNMI).

Beloning

Deze week werd ondersteund door Raymond Landegent van Groene Morgen.

Grindtegelwoestijn - column week 13

Onze achtertuin is een woestijn van grindtegels. Dat is nog een erfenis van de vorige bewoner, waar ik niks aan heb veranderd omdat ik A – een bloedhekel heb aan het sjouwen met 20 kilo zware grindtegels en B – sowieso geen groene vingers heb.

Maar de ‘tegelwipdag’ is een mooie gelegenheid om er in elk geval één tegel uit te halen en Niks in de grond te stoppen.

Dat Niks kreeg ik vorig jaar van de Sint. Ik wilde niks, omdat ik eigenlijk alles al heb. En als ik toch wat wil, koop ik dat vanwege het milieu het liefst tweedehands - bij de kringloop of via Marktplaats.

Maar ja, met een leeg verlanglijstje loop ik het risico dat de Sint toch maar cadeaus voor me gaat kopen. Omdat het nu eenmaal zo hoort dat de Goedheiligman elk jaar het bruto nationaal product van een middelgroot land in Afrika uitgeeft aan spullen die we eigenlijk niet nodig hebben. Waarna ik mijn cadeaus de volgende dag in de winkel ga ruilen tegen andere spullen die ik goed beschouwd ook niet nodig heb.

Dus vroeg ik heel duidelijk om niks. De Goedheiligman – of in dit geval: Goedheiligvrouw - had dat uitstekend opgepikt want ik kreeg niet alleen niks maar zelfs Niks. Dat is een donatie aan een bekende club voor milieubescherming, waar je een mooi wit kaartje met ‘Niks’ voor ontvangt. Dat kaartje is biologisch afbreekbaar, je kunt het in de grond stoppen en dan verdwijnt het vanzelf.

Trouwens, misschien is die tegelwipdag een mooie gelegenheid om eindelijk die achtertuin eens aan te pakken. Want als je hier in Utrecht tegels uit je tuin haalt en er een plant of gras voor in de plaats zet, komt de gemeente de tegels gratis bij je ophalen. Dat scheelt een boel gesleep.

Nou ja, ik zal het hier eens in de groep gooien. Maar aan de andere kant: de gemeente komt de tegels aan de voorkant van het huis ophalen, dus dan moet ik die zware dingen nog steeds vanuit de achtertuin naar voren slepen.

Ach weet je: misschien doe ik wel gewoon niks.

Rob Voorwinden

Weekuitdaging 12
Doe de voorjaarsschoonmaak

WEEK 12 : Wat gaan we doen?

Jaaa, de lente is begonnen! Tijd voor de grote voorjaarsschoonmaak. En niet zomaar eentje. Nee, na deze week doen we dat zelfs met een schoon geweten! We duiken namelijk eens diep dat gootsteenkastje in en gaan vieze schoonmaakmiddelen vervangen door schone.

Niet alleen door vanaf nu ecologisch verantwoorde middelen te gaan kopen, maar ook door ze zelf te gaan maken.  

Dat is beter voor de portemonnee, voor je eigen gezondheid en voor de natuur. Je zult versteld staan over wat je kunt bereiken met een set producten die je normaal alleen maar tijdens het koken gebruikt!  

Wees creatief, bind je theedoek om je voorhoofd, mix als volleerd bartender de ideale vulling bij elkaar en dartel door je brandschone woning. Succes! 

 

Op sokken door je huis sloffen
is natuurlijk ook schoonmaken...

Kleine stap

  • Zet de leesbril op, ga eens door je keukenkastjes heen om een beeld te krijgen wat voor schoonmaakmiddelen jij in huis hebt. Lees de etiketten.  

Een goede aanwijzing voor 'vieze middelen' (= middelen met veel vluchtige organische stoffen, zoals chloor) is de waarschuwingen die erop staan, in een rood omrande 'ruit'. Bij chloor zie je bijvoorbeeld een label met een dode boom en dode vis, dat betekent 'milieugevaarlijk'.  Maar er zijn ook waarschuwingen die gaan over gezondheidseffecten, bijvoorbeeld als je ze inademt. Die wil je waarschijnlijk ook liever niet gebruiken. Een aanwijzing voor 'schone' middelen is een eco-keurmerk, zoals het EU-Ecolabel.

  • Bepaal welke middelen je wilt blijven gebruiken en welke je direct wilt vervangen. Vervang er één door een ecologische variant.

Stapje groter

  • Maak nu een volledig lijstje met al je schoonmaakmiddelen en bepaal: is dit ecologisch verantwoord? Of niet?
  • Zo niet: zoek dan naar een 'duurzaam alternatief' of zelfs een 'zelf maak- alternatief'. Want wist je dat je ook hele effectieve schoonmaakmiddelen zelf kunt maken van bijvoorbeeld schoonmaakazijn en baking soda?
  • Neem je voor om elke keer dat er een middel op is, dit voor een duurzamere variant van je lijstje te vervangen.
  • Besluit je te willen stoppen met het gebruik van bepaalde middelen, zoals chloor? Gooi ze nooit zomaar weg. Middelen met een waarschuwing horen waarschijnlijk bij het klein chemisch afval.
  • Let hierbij ook op de dosering: vaak is de helft al genoeg. Dat geldt ook voor je watergebruik - met een emmertje water minder is je schoonmaakactie misschien wel net zo effectief. Probeert het maar eens!

Is dit peanuts voor je?

Wie kun jij inspireren om duurzamer schoon te maken? Ook horen we graag welke duurzame schoonmaaktips jullie hebben die mogelijk nog niet bekend zijn. Laat het ons weten via de onze besloten facebookgroep of deel het op Instagram.

Waarom?

Het klinkt als een vreemde tegenstelling, maar de meeste middelen waarmee we binnen het huis schoonmaken, maken de wereld buiten ons huis eigenlijk een beetje viezer. De gangbare schoonmaakmiddelen bevatten synthetische componenten die hun eigen sporen nalaten op huid, in huis en in de lucht. Denk aan allergische reacties, chemische reacties met andere stoffen en de hoeveelheid (plastic) afval die verpakkingen oplevert.

Deze synthetische componenten zijn niet altijd essentieel voor de werking en zijn eenvoudig te vervangen - moeder natuur is ons nog altijd een stapje voor en barst van de oplossingen. Met niet al te veel extra inzet is het bijvoorbeeld simpel om je eigen schoonmaakmiddelen te maken. 

Tips

  • Kijk eens hier naar wat je allemaal schoon kunt krijgen met eenvoudige baking soda.
  • Voor zelf maken biedt Nudge een mooi naslagwerk. Zie ook de pagina met ‘recepten’ om je eigen sanitairreiniger te maken, hoe je kalk weghaalt van je douchekop en je oven schoonmaakt. 
  • Putje verstopt? Dit los je makkelijk op met baking soda, azijn en kokend water.
  • Op de site van Milieu Centraal nog wat informatie over gebruiken van reguliere schoonmaakmiddelen.  
  • Meer weten over het Ecolabel? Kijk hier.
  • Etherische oliën bieden perfecte frisse aanvulling op een effectief zelfgemaakt schoonmaakmiddel. Op die manier hoef je zelfs je speciale allesreiniger met lentebloesem niet te missen!
  • Wist je dat die gele schuursponsjes veel microplastics loslaten? Google 'ecologische schuursponsjes' en vindt alternatieven. Hetzelfde geldt voor schoonmaakdoekjes.
  • Meer weten? Lees dan eens het boek 'Super groen - Groene zeepjes & sopjes' van Fern Green. 

Feitjes

  • Wist je dat chloor niet nodig is om je toilet schoon te maken? Het desinfecteert, maar reinigt en ontkalkt niet. Sanitairreiniger is voldoende.
  • Heb je wel eens stilgestaan bij de inhoud van je stofzuigerzak? Die barst van de microplastics – niet bij het GFT doen dus, maar gewoon bij het restafval.
  • Bij plassen in een wc die net met bleek is schoongemaakt kunnen chemische dampen vrijkomen.
  • Een onderzoek in Michigan (Verenigde Staten) heeft ooit aangetoond dat een man in het huishouden zorgt voor 7 uur extra werk dan wanneer er geen man is.

Beloning

Maak je huis schoon - column week 12

Schoonmaken is misschien niet een van je favoriete bezigheden. Waarom zou je dan overwegen om zelf schoonmaakmiddelen te maken?

Wellicht zeg je tegen jezelf:

Ik wil geen geklieder en gedoe

Ja oké, maar hoe dan? Lijkt me lastig.

Geen zin om dit te leren. Geen tijd!

Dat lijkt me niet fris 🙁

Dat wordt vast niet schoon

Daar ga ik echt niet aan beginnen!

… Ga zo nog maar even door 😉 

Denk je zo? Herkenbaar?

Het zijn je hersens die een spelletje met je spelen. Telkens als jij een gewoonte probeert te doorbreken, werpt je brein dit soort overtuigingen op.

Dat is ook niet gek en geen mens is dit vreemd. Alleen jammer is het wel want deze gedachtes helpen niet.

Opfrissen wat je denkt en doet

Je loopt hierdoor zelfs de kans om de dingen te blijven doen zoals je ze altijd doet. Zo maakt je brein het je lastiger om voor duurzaam te kiezen.

En ik snap het. Het is volkomen logisch dat je brein zo denkt. Onze hersenen zijn bang voor verandering en werpen daarom graag een dikke muur van weerstand op. No blaim there. Er zit natuurlijk een hele psychologie van ze achter. Je brein bedoelt het goed 😉

Gelukkig staat nu de lente voor de deur! Je kunt de voorjaarsschoonmaak gebruiken om eens flink de bezem te halen door de dingen die je steeds opnieuw hetzelfde denkt en doet. 

Misschien kom je op die manier weer een stapje tegen dat jij kunt zetten voor een betere wereld. Iets dat je zelf duurzamer kunt doen. 

Bijvoorbeeld met wat je kiest en koop in de supermarkt. Of hoe en waarmee je schoonmaakt. Kan het milieubewuster? Jij wordt er blij van en de wereld ook!

Zo ben ik een aantal jaren geleden begonnen met het delen van mijn machtig kleine stapjes voor een beter klimaat. Ik wilde niet langer afwachten, toekijken en vingerwijzen. 

Ik wilde onderzoeken wat ik met kleine veranderingen zélf kon doen voor een betere wereld. Nu help ik mensen zoals jij om in de drukte van de dag duurzamer te leven. Met climatechain.nl en verrassende tips met een positieve knipoog.

Zelf schoonmaakmiddelen maken

Een van de eerste dingen waar ik thuis schoon schip mee heb gemaakt, zijn de flessen met schoonmaakmiddel in het keukenkastje. Je weet wel. Ik heb het over de flessen die vaak net zo’n chemische inhoud hebben als de felle kleur van de fles zelf.

Ik begon met het zelf maken van schoonmaakmiddelen. Met aanvankelijk wisselend succes, eerlijk is eerlijk.

Natuurlijk, online zijn er veel DIY’s en recepten te vinden. Alleen kloppen de verhoudingen lang niet altijd of ontbreken de juiste hoeveelheden en een duidelijke instructie helemaal. 

Ik heb daardoor wel eens gehad dat handzeep zó hard werd in de fles, dat ik de fles gerust op de kop boven mijn hoofd kon houden. Dan nog zou ik er niets uitkrijgen. 

Bespaar het milieu en je portemonnee

Nu denk ik er met een lach aan terug. Ook is het maar goed dat ik niet snel op geef. Zo werd ik met weinig moeite binnen de kortste keren een groot fan van het zelf maken van schoonmaakmiddelen. 

Ik verbeterde en vereenvoudigde recepten en leerde hoe ik met natuurlijke ingrediënten ook goed schoonmaken kon. 

Inmiddels maak ik al jaren zelf schoonmaakmiddelen en wasmiddelen, zoals afwasmiddel, allesreiniger, huishoudspray, toiletreiniger en glansspoelmiddel. Mijn recepten deel ik via de mails die ik stuur, via Instagram en workshops.

Wil jij het ook eens uitproberen? 

Je kunt heel simpel voortaan één ding al anders doen. Dat scheelt veel schadelijke stoffen, energie, transport, waterverbruik en CO₂-uitstoot. 

Als je nou stopt met het gebruik van chloor, bleekmiddel of andere schadelijke toiletreiniger … Vieze geurtjes op het toilet versterk je er alleen maar mee. Bovendien ontkalkt een product als Glorix het toilet niet eens. 

Betere tip dan bleekmiddel

Hier komt een ‘snelle’ tip. Een handigheidje waarmee je dit jaar in een handomdraai een frisse start geeft aan een duurzame voorjaarsschoonmaak.

Je hebt alleen maar een klein plastic flesje nodig dat je vult met azijn. Prik een gaatje in de dop van het flesje en draai de dop op de fles. 

Nu heb je eenvoudig een krachtige ontkalker en toiletreiniger, waarmee je overal goed bij kunt. Ook onder de randen van het toilet. 

Ik wens je een mooie lente! 

Anke van Dijk van climatechain.nl

Koffieprut - column week 12

Ik kwam van mijn hbo-opleiding af in de late jaren ’80, midden in een economische recessie. Banen waren er niet of nauwelijks, het lukte alleen om een baantje in de schoonmaak te bemachtigen. Dus heb ik een jaar lang ’s ochtends om zeven uur toiletten lopen schrobben.

Dat was minder vervelend dan het klinkt. Het was heerlijk om eindelijk mijn eigen geld te verdienen. Bovendien kreeg ik zo oog voor wanneer iets vuil is, en merkte ik dat het voldoening gaf om dat dan schoon achter te laten. Dat waren geen dingen die ik als man van huis uit had meegekregen.

Nou hoef je mij ’s nachts nog steeds niet wakker te maken voor het schrobben van een toiletpot (dat zou je alleen kunnen proberen voor een reep Tony Chocolonely karamel zeezout, en zelfs dat op eigen risico). Maar geef mij overdag een emmer, wat doekjes en schoonmaakmiddel en je hebt een half uurtje geen kind meer aan me.

Dus laat maar komen, die voorjaarsschoonmaak. Ik ben ook benieuwd naar alle huis- tuin en keukenmiddelen die jullie daarvoor gebruiken. Zelf heb ik de schoonmaakmiddelen hier in huis al zoveel mogelijk vervangen door milieuvriendelijke varianten uit de supermarkt, van bijvoorbeeld Seepje en Ecover.

Ook heb ik geprobeerd om over te schakelen op milieuvriendelijke wasmiddelen en op een natuurlijke wasverzachter, zoals azijn. Maar die strijd heb ik verloren. Zelf Ik hoef ik me echt niet af te drogen met zachte fluffy handdoeken (echte kerels drogen zich desnoods af met watervast schuurpapier). En mijn kleren hoeven niet te ruiken alsof ik de hele dag door een Frans lavendelveld heb lopen huppelen. Maar anderen hier in huis denken daar dus anders over.

De emancipatie is hier trouwens doorgedrongen tot vlak vóór het repareren van fietsen: dat blijft het laatste mannenbolwerk. En van dat repareren krijg je hele vieze handen, dus vandaar mijn tip: koffieprut. Neem een handjevol prut uit de koffiefilter, doe er een klein beetje zeep en water bij in je hand en schrobben maar! De prut is namelijk een prima schuurmiddel (en werkt ook uitstekend om bijvoorbeeld na het koken knoflookgeur van je handen te krijgen).

Dus sta ik hier regelmatig mijn handen te scrubben totdat ze weer zo zacht zijn als babybilletjes.

Zo word ik nooit een echte kerel.

Rob Voorwinden

Weekuitdaging 11
Laat je stem horen

WEEK 11 : Wat gaan we doen?

Vorig jaar waren de verkiezingen en mocht je je stem geven aan de politieke partij van jouw keuze. Een groot goed in onze democratie.  Maar je stem laten horen is meer dan een kruisje in het vakje zetten. 

Door te delen wat we belangrijk vinden, wat ons roert en waarom we ons inzetten voor duurzaamheid kunnen we onze medemens nieuw perspectief bieden. Zo planten we groene zaadjes, die mogelijk later leiden tot nieuwe gedachten en een frisse duurzame blik.

Wij roepen je op om jouw groene stem heel luid te laten horen! Let’s get loud…

 

Ja, ik ben in de stemming!

Waarom?

Meer dan 70% van de Nederlanders maakt zich zorgen over het klimaat (I&O research). Klimaatverandering en verduurzaming is steeds vaker in het nieuws, maar we hebben het er in onze dagelijkse gesprekken niet makkelijk over. Zeker niet met mensen die mogelijk ‘anders’ denken. We laten het onderwerp rusten omdat we ervaren hebben dat we snel in een 'welles-nietes' terecht komen, of omdat ongeïnteresseerde reacties een leuk en levendig gesprek in de weg staan. 

En dat is zonde! Omdat we deze gesprekken weinig voeren, weten we eigenlijk onvoldoende wie zich allemaal nog meer zorgen maakt, wie er met ons een stapje extra zou willen zetten als het aangereikt wordt. Zonde, omdat juist een goed gesprek mensen kan openzetten voor een nieuw perspectief – inclusief onszelf. Des te meer als ze de persoon met wie ze in gesprek zijn waarderen of zich er mee identificeren. Zo kunnen we in een prettig gesprek een zaadje planten, dat later wellicht duurzaam gaat bloeien. 

Kleine Stem

Ga in gesprek met je familie, je ouders of je kinderen. Laat ze weten wat een duurzame toekomst voor jou betekent. Luister naar wat de ander beweegt. Sta open voor het gesprek dat volgt. Spannend!

Grotere stem

Open een dialoog met je buren, je vrienden of misschien zelfs de kassière bij de supermarkt. Wees nieuwsgierig in een gesprek met iemand die liefst net iets andere opvattingen heeft over duurzaamheid. Luister en hang niet de groene dominee uit. Zie hieronder de handreikingen vanuit KlimaatGesprekken om een plezierig gesprek te voeren.

Bekijk eens dit korte filmpje dat je handige tips geeft om het gesprek over klimaat te kunnen voeren. 

Grootste stem

Als de aarde je echt aan het hart gaat, dan kun je je stem nog veel harder laten horen. Schreeuw het uit! Sluit je aan bij een activistische organisatie zoals Extinction Rebellion.

Beloning

  • Je krijgt meer energie en voldoening als je deelt wat je belangrijk vindt en daar gelijkgestemden in vindt. Juíst als het een beetje spannend is kan het een enorme kick geven.
  • Inspiratie is gratis: een open dialoog verbreedt je wereld.

Alleenheerser - column week 11

Ik ben lid geworden van een politieke partij.

Ja, ik sta er zelf óók van te kijken. Begrijp je goed, ik ben niet tegen de democratie. Het is de beste staatsvorm die ik ken. Ik word soms alleen een beetje moe van het gekrakeel en de ketelmuziek die er bij schijnen te horen.

Het enige dat misschien nóg  beter zou zijn dan een democratie, is een goedaardige maar strenge alleenheerser die de zaken zonder al dat gedoe een beetje efficiënt regelt. Maar de enige aan wie ik die klus zou durven toevertrouwen ben ik eigenlijk zelf, dus dat schiet niet op.

Ik word lid van de politieke partij omdat ik lees dat een andere partij, waaraan in een … heb (ik zoek nog naar een fatsoenlijk woord voor ‘pleurishekel’), een recordaantal nieuwe leden heeft geboekt. Dus dan steun ik zelf maar een andere partij waar ik wél achter sta. Zo lang ze maar niet verwachten dat ik kom vergaderen. Dat is niet echt mijn ding.

Die partij waarvan ik lid word is sociaal, rechtvaardig én duurzaam. Met de nadruk op duurzaam, want dat lijkt me de basis. Ik vermoed namelijk dat waarden als ‘sociaal’ en ’rechtvaardig’ snel het raam uit gekieperd worden als we met z’n allen dreigen te verzuipen door een stijgende zeespiegel. Dan is het toch ieder voor zich, ben ik bang. Eerst komt het vreten, dan de moraal.

Maar goed, met de gemeenteraadsverkiezingen in zicht word ik gebeld door een enthousiaste jongeman van De Partij. Die vraagt of ik de dag vóór de verkiezingen in de stad wil komen flyeren. Nou ben ik geen vergadertijger maar óók niet echt een flyeraar. Zeker niet als ik er ook nog een verhaaltje bij moet houden. Ik schrijf beter dan ik praat, zeg maar. ‘Geeft niks’, zegt de partij-jongen. Het gaat om de ‘aanwezigheid’. Mensen moeten zien dat we er stáán.

In een uiterste poging om me er onderuit te draaien, werp ik tegen dat er toch zeker al meer dan genoeg witte ouwe mannen politiek actief zijn. ‘Maakt niet uit’, is het antwoord. Want het gaat dus om ‘aanwezigheid’. De jongeman zegt het niet met zoveel woorden, maar met een etalagepop in een jas van De Partij zouden ze ook al blij zijn.

En ja, dan zijn mijn argumenten op. Dus als jullie een witte ouwe man in een jas van een duurzame politieke partij ietwat verloren in de Utrechtse binnenstad aanwezig zien zijn – dat ben ik.

Strijdend voor een duurzame wereld.

Rob Voorwinden