Week 33 – 2023 – Let op je natje én droogje

Weekuitdaging 33
Let op je natje en droogje

WEEK 33 : Wat gaan we doen?

Nederland en water; ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De recente noodsituatie in Limburg maakte het overduidelijk. Nederland is heel vatbaar voor overstromingen. En door klimaatverandering, met steeds extremere buien wordt het risico daarop steeds groter. 

Maar wist je dat de andere kant van de medaille de verdroging is? 2018, 2019 en 2020 waren drie extreem droge jaren op een rij. De natuur kraakte en piepte, de landbouw zwoegde en zweette. En zelfs onze drinkwatervoorziening liep gevaar. 

Deze week gaan we beide kanten bekijken; ons natje én ons droogje. Hoe deze samenhangen. En wat we zelf kunnen doen om een steentje, uhh emmertje bij te dragen. Onder andere door ons watergebruik te verminderen.

 

No water, no life
no blue, no green

Waarom?

Meer wateroverlast en tegelijkertijd verdroging van ons land?? Het zit zo: Het regent in Nederland niet minder. Maar het komt door klimaatverandering steeds vaker in alle heftigheid en in korte tijd naar beneden. 

Vergelijk het met een tuinslang. Als je je gazon besproeit met een fijne nevel, dan heeft de grond de tijd om het vocht op te nemen. Maar als je je tuinslang er op laat kletteren, dan zal er een stroom ontstaan die snel zijn weg zoekt naar het laagste punt. 

Doordat we ons land zo efficiënt hebben ingericht met sloten en kanalen wordt het regenwater heel snel naar zee afgevoerd. En blijft er steeds minder over dat zich bij het grondwater kan voegen. Het grondwater zakt omlaag. Dat noemen we verdroging. Zie hier een kort filmpje ter verduidelijking. 

Het probleem is dat grondwater heel hard nodig is. Voor onze natuur, die er met zijn wortels bij moet kunnen. En voor de landbouw, waarbij steeds kostbaardere kunstgrepen moeten worden verricht. Maar ook een groot deel van onze drinkwatervoorziening is afhankelijk van het grondwater.

Overheden, landbouw en de waterschappen zijn zich steeds meer bewust van de problematiek en zoeken naar oplossingen. Ook wij kunnen in onze tuin en huis een bijdrage leveren! Hoe? We gebruiken te veel hoogwaardig leidingwater. Water dat nu nog goedkoop en ogenschijnlijk gemakkelijk gewonnen wordt, maar wat door bovenstaande redenen steeds lastiger wordt en de verdrogingsproblematiek verder versterkt. 

Stappen in de tuin

  • Laat je gras wat langer groeien. Zorg voor meer afwisseling van planten en daarmee goede doorworteling van de bodem. Dan wordt vocht beter vastgehouden en hoeft de tuin minder vaak besproeid te worden. 
  • Geef je gazon/tuin niet te vaak water. Dat maakt je gras/planten lui. Liever na een langere droge periode een flinke hoeveelheid. Zo ontwikkelen zich langere wortels, waardoor in droge tijden minder water nodig is.
  • Water besparen begint al bij de inrichting van je tuin. Ga voor zoveel mogelijk groen en zo min mogelijk stenen. Steen eruit, plantje erin. Tegelwippen dus. Zie onze weekuitdaging 13 voor meer info.  Regenwater wordt zo veel beter opgenomen. Het grondwater wordt aangevuld.  
  • Ennuh, super leuk als die potten met planten in je tuin, maar je moet ze vreselijk veel water geven. Als je de planten gewoon in de grond zet, drinken ze van het grondwater en dat scheelt aanzienlijk in het gebruik van leidingwater.
  • En wil je echt zoden aan de dijk zetten? Vang dan je hemelwater in een regenton op. Of zorg er voor dat het in de grond komt in plaats van het riool. Op het dak van een gemiddeld huis valt elk jaar zo’n 80.000 liter water. Een deel van dat water kun je opvangen en gebruiken, bijvoorbeeld voor het wassen van de auto of bewateren van de tuin. Om regenwateropvang bij consumenten te stimuleren, bestaan er verschillende subsidies. Check het via De Groene Subsidiewijzer.

Stappen in huis

  • Gebruik altijd de bespaarknop van het toilet. Steeds minder mensen blijken hem te gebruiken. Zonde, want de stopknop bespaart jaarlijks 8000 liter, terwijl de keuzeknop zelfs 23.000 liter bespaart. Veel wc’s hebben zo’n knop, maar je kunt hem ook zelf monteren. Overweeg ook eens om je kleine boodschap niet altijd meteen door te trekken. Bijvoorbeeld ’s nachts. Dat scheelt ook herrie…
  • Wie per dag een minuut minder doucht dan normaal, bespaart jaarlijks 6.000 liter water. Doen we dit allemaal in Nederland, dan verbruiken we in een jaar tijd 102 miljard liter water minder. Een zandloper kan je helpen. Kijk ook bij onze tips van weekuitdaging drie.
  • Neem een waterbesparende douchekop. Door de grotere weerstand kun je hiermee aardig water besparen zonder aan comfort in te boeten. Door een normale douchekop stroomt gemiddeld 8,7 liter water per minuut en bij een waterbesparende douchekop is dit 5 liter.
  • Kraan dicht tijdens tandenpoetsen, scheren en inzepen. Laat je de kraan open tijdens het tandenpoetsen? Dan spoel je per jaar 12.000 liter water door de gootsteen.
  • Deel je bad of douche en bespaar de helft aan water. Dit was vroeger heel normaal en nu weer helemaal hip. Natuurlijk veel gezelliger 🙂
  • En ook hier geldt: wil je echt zoden aan de dijk zetten, vang dan je regenwater op om het toilet mee door te spoelen of de was mee te draaien. Kijk dit verhelderende filmpje. Op www.mijnwaterfabriek.nl vind je meer info.

Overige stappen

Wist je dat de vleesindustrie de grootste verspiller is van water? Het is daarom (naast vele andere redenen) ook om het waterverbruik te verminderen goed om minder/geen vlees te eten. Zie onze weekuitdaging 10 voor tips.  Als je wél af en toe vlees eet, is het goed om na te denken over welk stuk vlees je koopt. Voor de productie van één kilo rundvlees is 15.000 liter water nodig, voor varkensvlees is dat 6000 liter en kip komt ‘het beste’ uit de bus met 4300 liter water per geproduceerde kilo.

Tips en achtergronden

Beloning

Met dank aan Dr. ir. Niko Wanders van de Universiteit van Utrecht.

Groen schuurdak - column week 33

Om helemaal goudeerlijk te zijn: het was niet mijn eigen idee: het was mijn vrouw die met het plan kwam om een ‘groen schuurdak’ aan te leggen. Ik had er nog nooit van gehoord.

Zo’n groen dak betekent dat je je schuurdak bedekt met een soort vetplantjes. Daar doe je insecten een plezier mee, en zo'n dak zorgt als buffer bij hevige regenval. Het water stroomt dan niet in één keer het riool in, maar wordt eerst door de planten opgevangen. Die gaan er lekker van groeien, wat er daarna overblijft wordt gelijkmatig via de regenpijp afgevoerd.

Subsidie

Dat is fijn, zo’n dak als waterbuffer, zeker bij het huidige, steeds extremere weer. Waarbij er eerst een hele tijd géén regen valt, en daarna een enorme hoeveelheid in één keer. En het is ook fijn dat je in veel gemeenten (zoals bij ons in Utrecht) subsidie krijgt voor het aanleggen van zo’n dak.

Sanskriet

Je kunt het zelf aanleggen, als je handig bent. Dat ben ik niet, maar ik zoek tuturials op internet en ga dan op zoek naar een woordenboek Sanskriet – Nederlands voor het vertalen van zaken als ‘bitumen’, ‘substraatlaag’ en ‘sedummixmat’.

Totdat blijkt dat dat de buren en hún buren ook al over zo’n dak aan het denken zijn. En dat we samen een bedrijf kunnen inhuren dat een aantal schuren tegelijk van een groen dak komt voorzien. Kat in het bakkie.

Bruin-paars

Overigens merk ik bij het maken van de selfie voor deze column dat het 'groene' dak ondertussen meer een bruin-paars dak is geworden. Na raadpleging van het internet blijkt dat ik het af en toe had moeten bemesten, met speciale korrels. Weer wat geleerd - ze zijn nu in bestelling.

Verder werkt het dak prima, denk ik. De achtertuin is na een plensbui in elk geval geen zwembad meer.

Zeuren

Valt er dan niks te zeuren? Oh Zeker wel. Is er hier bij 52wekenduurzaam iemand die bij de gemeente Utrecht werkt? Onze aanvraag voor subsidie van het groene dak staat al maandenlang op ‘in behandeling’. Zit dat geld inmiddels in de pijplijn?

Oh, en werkt er hier ook iemand bij de Belastingdienst? Op onze aanvraag voor belastingaftrek vanwege onze zonnepanelen horen we dat we ‘binnen twee weken’ bericht krijgen. Dat was begin februari.

Kuipkelder

Dat doet het ergste vrezen voor de drie subsidie-aanvragen die ik later dit jaar ga doen: eentje voor het inschakelen van een energie-adviseur, eentje voor een bijdrage in de kosten van dubbele beglazing (vier ruiten van ons huis zijn nog enkelglas) en eentje voor isolatie van de kruipkelder. Hoe lang zou ik daar op moeten wachten?

Maar goed, misschien is het met subsidie net als met regen:

Eerst krijg je een hele tijd niks, en dan alles tegelijk.

Rob Voorwinden