Weekuitdaging 28
Fix It!

WEEK 28 : Wat gaan we doen?

Kapotte printer, haperend scheerapparaat, gescheurde spijkerbroek of gebroken beachballset… Je hebt vast zoiets in huis, waarvan je van plan bent om een nieuwe aan te schaffen. Soms is het gemakzucht en maak je de beslissing in een opwelling. Soms denk je gewoon: vervangen is makkelijker dan genezen. In deze wegwerpwereld word je sowieso verleid tot het doen van aankopen. Nieuwer, groter, beter? Meestal niet een duurzame keuze. Je voelt dat de schoen wringt. Maar kan het ook anders? Natuurlijk! Handige Harry’s en Harriëttes opgelet.

We gaan het fixen!

Ik heb het nog nooit gedaan,
dus ik denk dat ik het wel kan

Waarom?

Om te komen tot een circulaire samenleving waar grondstoffen niet uitgeput raken en afval niet bestaat hebben we nog veel stappen te zetten. Eerder vertelden we over de 5 R’en: Refuse (week 6), reduce (week 8), re-use, recycle en rot. We voegen nog één extra R aan het rijtje toe. De R van Repair. Die past natuurlijk bij de R van re-use, want door te repareren geef je je spullen een tweede leven. En als je naar een lokale reparateur gaat, geef je ook een boost aan de economie. Bovendien voel je je trots en geef jij natuurlijk het goede voorbeeld aan mensen om je heen.

Best bizar toch dat er zoveel spullen zijn die nieuw vaak goedkoper zijn dan wat een reparatie zou kosten? Dat vinden gelukkig steeds meer mensen. Er wordt daarom gewerkt aan het ‘recht op reparatie’. Daar werden kamervragen over gesteld. 

Kleine stap (twee linkerhanden)

Zoek iets eenvoudigs in of rond je huis dat je kunt repareren. Een kapotte pollepel of schaar? Zoek een DIY (do it yourself) REPAIR filmpje op YouTube. Let’s fix it! Kun je het zelf niet fixen, dan zoek je op repareer.com naar een lokale reparateur.  

Heb je in week 23 meegedaan met het uitmesten van je kledingkast? En staat de zak met gescheurde, kapotte kleding te wachten op een vervolgactie? Nu ga je ermee naar de kleermaker, of misschien kom je zelf (met behulp van good old YouYube) ook wel een heel eind. 

Grote stap (één rechterhand)

Je gaat een stapje verder. Je draait je rechterhand er niet voor om. Je herstelt je eigen kleding. Je plakt je band. Je doet het haast allemaal zelf. En mis je een onderdeel, kijk dan eens op fixpart.nl. Grote kans dat zij het hebben!

En lukt het toch niet helemaal? Dan zoek je op repareer.com naar een lokale reparateur die je verder kan helpen.  

Denk eens na: Heb je kapotte apparatuur, een verouderde laptop die je kunt laten opwaarderen, een telefoon met een zwakke accu? Check je garantie, ga naar het Repair Café, Macleasy (zie tips) of een of andere handige Harry of Harriëtte. Let’s fix it!

Vet grote stap (twee rechterhanden)

Nieuw bed of bank, een nieuwe keuken kopen? No way! Op marktplaats is zoveel te vinden en vaak gratis af te halen. Je kunt het repareren of pimpen. Hey Bob, kunnen wij het maken, nou en of!

If papa/mama can't fix it,
we're all screwed

Tips en achtergronden

De weggeefactie van een refurbished laptop vond plaats in 2021 en werd mogelijk gemaakt door Macleasy. Is je Mac kapot of werkt ‘ie niet meer zo snel? Bij Macleasy zijn ze gespecialiseerd in advies, onderhoud, reparatie en inruil. Zo hoef je geen nieuwe te kopen én bespaar je geld en het milieu.

Wist je dat er ruim 500 Repair Cafés zijn in Nederland? Zoek hier een Repair Café bij jou in de buurt. Ze repareren haast alles!

Verdiep je eens in alle reparateurs bij jou in de buurt. De lokale kleermaker, de handyman, het manusje-van-alles, Bob de Bouwer. Ze zijn er! Vind ze hier.

Wil je zelf aan de slag? Maar mis je een onderdeel? Grote kans dat de handige site fixpart.nl het heeft. En ze geven je er ook nog advies bij!

Volg een naai-, timmer- of fietsreparatiecursus. Of doe hem samen met een vriend of vriendin 🙂

Zoek eindeloos leuke en handige DIY-filmpjes op YouTube. 

Beloning

Headphone - column week 28

Een van onze zonen heeft een noise-cancelling headphone – zo’n koptelefoon die het geluid van buitenaf extra tegenhoudt. Een duur ding, dat dus uiteraard al snel kapot valt. Er blijkt een plastic piefje van een palletje te zijn afgebroken, één oorschelp bungelt er los bij. Het lijkt definitief kapot.

Daar moet een nieuwe voor komen, vindt zoonlief, want hij heeft echt noise-cancelling nodig. Voor concentratie, huiswerk en zo. Overigens draagt hij hem opvallend vaak in de huiskamer, dus ik vermoed dat het meer een parents-cancelling headphone is, maar goed.

Na keiharde onderhandelingen over wie het nieuwe ding (nou ja: een tweedehandsje) moet betalen, bereiken we een verdeelsleutel. Ik betaal de helft, maar dan neem ík ook de kapotte headphone van hem over. Want wie weet kan ik die, als ik de kapotte oorschelp er af sloop, nog gebruiken als headset voor mijn telefoon.

Wegwerpmaatschappij

Dat is een redelijk nieuwe gedachte, want van oudsher ik ben koning van de wegwerpmaatschappij. Alles wat kapot gaat omarm ik als reden om iets nóg mooiers en nieuwers aan te schaffen. Soms kom ik zelfs heel blij thuis met een nieuwe gadget om daarna het oude maar nog goed functionerende apparaat in de prullenbak te gooien.

Dieptepunt

Het dieptepunt bereik ik wanneer ik bij het opruimen van mijn kledingkast uit de zak van een oude jas een iPhone opdiep. Een prima IPhone. Hoe die daar komt? Nou ja: als je twee jaar bij dezelfde provider zit, heb je recht op een nieuw toestel. Dus ik zeg: ‘Ja leuk, doen’. Terwijl het oude toestel nog prima werkt. En dat toestel vind ik dus twee jaar later terug in de kast.

Nee, ik ben niet trots op mezelf.

Funshoppen

Om wat duurzamer te leven probeer ik dit jaar eerst om spullen zo lang mogelijk te gebruiken. En als ze dan echt kapot gaan, probeer ik ze te repareren in plaats van meteen te gaan funshoppen naar wat nieuws.

Dus kijk ik wat er te redden valt van de noise-cancelling headphone van mijn zoon. En wat blijkt: ik krijg het ding dus gewoon weer helemaal gerepareerd. Door een doodsimpel spijkertje te lijmen op de plek waar het afgebroken plastic piefje van het palletje zat.

Scheermesje

Omdat ik de smaak te pakken heb en de lijm toch uit de kast is, besluit ik meteen even mijn scheermesje te repareren. Want één kant van het handvat laat los.

Mijn oudste zoon ziet me prutsen en zegt: “Gàst, serieus: ga je dat lijmen?! Die mesjes kosten drie euro in de winkel.” Hij voegt er nog het een en ander aan toe, maar dat hoor ik niet meer.

Best fijn, mijn nieuwe kids-cancelling headphone.

Rob Voorwinden

Weekuitdaging 27
Oeps!

WEEK 27 : Wat gaan we doen?

Hey, ben je daar? Doe je nog mee? 

De eerste helft van het jaar zit er weer op, hoog tijd voor reflectie! Ben je iedere week weer benieuwd naar de nieuwe uitdaging? Begin je vol goede moed en versloft het toch al snel? Of merk je zelfs stiekem dat je onderweg ergens bent afgehaakt? Oeps… 

Oeps ja. Niet meer en niet minder. Hè hè, het mag af en toe ook wel eens even niet lukken. 

Deze week nodigen we je uit om stil te staan bij je successen, je strubbelingen of de momenten waarop je afhaakte. Wat zijn jouw guilty pleasures en klimaatspagaten? Wat zijn jouw oeps-momentjes?

 

Better an oops,
than a what if

Waarom?

Wij zijn de laatste die je zullen veroordelen als het even tegen zit met jouw weg naar een duurzamer leven. Big changes start with small steps! Iedereen leidt een ander leven. En iedereen die duurzamer wil leven heeft zijn eigen onderzoek te doen, zijn eigen uitdagingen aan te gaan, die soms goed en soms wat minder goed aansluiten.

Veranderen gaat niet vanzelf. Sterker nog, ons brein houdt eigenlijk helemaal niet van verandering.  95% van onze keuzes maken we onbewust. Op basis van prikkels uit de omgeving. En die omgeving verleidt ons maar al te vaak tot het maken van niet echt duurzame keuzes…

Misschien heb je wel gemerkt dat je in drukke periodes makkelijk in oude patronen verzandt? Je brein neemt dan de bekende ingesleten routes. Dat geeft niks, mag best: dan functioneer je even op de automatische piloot. Om nieuw gedrag aan te leren en dus een duurzamere shortcut in je brein aan te leggen is aandacht en herhaling nodig. En welke leerstrategie werkt bij jou? 

  • Helpt het als iemand je herinnert aan je duurzame voornemen? 
  • Heb je een stok achter de deur nodig? Of juist een beloning?
  • Werkt voor jou stap-voor-stap of juist de rigoureuze aanpak?  
  • Maak bij het aanleren van een nieuwe gewoonte een soort ritueel: Als ik… dan doe ik…
  • Besef dat voordat nieuw gedrag een gewoonte wordt er 30-40 herhalingen nodig zijn.

Kleine stap

Sta deze week stil bij jouw stappen naar een duurzamere leefstijl: welke uitdagingen van het afgelopen half jaar blijken inmiddels duurzame veranderingen geworden in je dagelijks leven? Wat waren de momenten waarop je het moeilijk had? Veranderen begint met bewustzijn.

Omdat schrijven helpt bij een bewust veranderproces hebben we een formulier met reflectievragen voor je gemaakt. Vier je successen, maar ga ook niet voorbij aan jouw oeps-momenten, deel ze met bekenden en inspireer anderen. 

Grote stap

Onderzoek naast je succes- en oepsmomenten ook je guilty pleasures en klimaatspagaten. Bekijk voor meer achtergrondinformatie het filmpje met Klimaatpsycholoog Jeanine Pothuizen.

Ga het gesprek aan met je omgeving over jouw passende leerstrategie naar een duurzamere leefstijl. Heb je al een buddy, een maatje waarmee je de uitdagingen samen aangaat? Iemand die je scherp houdt en motiveert? Zorg je voor een beloning? Dat je niet te streng voor jezelf bent en dat je het leuk maakt? 

Tips

Wil je meer weten over de achtergronden van (duurzaam) gedragsverandering? 

Blogs en inspiratie vanuit de klimaatpsychologie:

https://www.klimaatpsychologie.com/post/klimaat-en-het-brein

https://www.klimaatpsychologie.com/post/als-professional-heb-je-meer-impact

https://www.klimaatpsychologie.com/inspireren?pgid=ke37r7yg-079065f5-a4b6-40e8-ac2a-f89d361277d4

Meedoen met KlimaatGesprekken of klimaatcoach worden? 

www.klimaatgesprekken.nl

 

Beloning

Deze week is mede tot stand gekomen met hulp van Jeanine Pothuizen.

Dóorslaan - Column week 27

Dóórslaan

Ik ben een doorzetter. Een echte volhouder, die zich niet van zijn stuk laat brengen: een kanjer op wie je kunt bouwen. Of ik heb een lichte vorm van autisme – dat kan natuurlijk ook.

Hoe dan ook: als ik met iets begin, voel ik me verplicht om het vol te houden. Fok weer en wind, fok de praktische problemen en fok vooral het gezonde verstand: stoppen is geen optie.

Dat heeft als nadeel dat ik soms dóórsla. Als ik tijdens het hardlopen een spier verrek, beuk ik gewoon door omdat ik vind dat ik mijn looprondje vol moet maken. Waarna ik, mezelf binnensmonds vervloekend, op Marktplaats kan gaan zoeken of iemand een stel krukken te koop heeft. Waar gebeurd.

Maar het voordeel van deze karaktereigenschap is dat het me behoorlijk helpt bij het duurzamer leven. Omdat ik mijn goede voornemens nu eenmaal makkelijk volhoud.

En het is nu 1 juli geweest, het jaar is in tweeën. Dus het is tijd om de challenges van 52Wekenduurzaam en ook mijn eigen, persoonlijke voornemens voor 2022 eens te evalueren.

Koud douchen

Elke morgen koud douchen: check. Ik heb dit jaar nog niet onder een hete, warme of zelfs maar lauwe douche gestaan. Gewoon de koude kraan open en anders niks. Dat klinkt heel stoer maar ik ben van héél diep gekomen: ik was de grootste koukleum aan deze kant van de Zuidpool. Dus ik heb wat in te halen, qua stoerheid.

Moestuin

Een moestuin aanleggen: check. En dat voor een man die de tuin tot voor kort alleen zag als hinderlijke meters tussen de keukendeur en de schuur.

Marketingvoer

Geen tussendoortjes (koekjes, repen, snoep en andere marketing-onzin) uit de supermarkt eten: check (ik heb inmiddels zoveel worteltjes en komkommers op dat ik me een half konijn voel).

Bankrekening

De bankrekening bij mijn ouderwetse zakenbank leeghalen en mijn centjes verplaatsen naar een bank die wél duurzaam belegt en investeert: check.

Energiebedrijf

Overstappen op een nóg groenere energieleverancier die echt alleen maar stroom uit wind en zon levert, en niet uit biomassa: check.

Zwerfvuil

Regelmatig zwerfvuil rapen en de plek schoonouden waar ik twee keer per week buiten sport: check.

Vegetariër

Vegetariër worden: check.

Kringloop

Geen nieuwe spullen voor mezelf kopen, maar alles tweedehands aanschaffen via Marktplaats of de kringloop: check. (Geldt niet voor kleding en boeken).

Dat gaat me allemaal redelijk makkelijk af, dus wat zal ik het komende half jaar eens verzinnen? De auto naar de sloop brengen? Veganist worden? Naar Amerika zwemmen om een vliegreis uit te sparen? Zes maanden mijn adem inhouden zodat ik geen co2-uitadem? Het klinkt allemáál wel uitstekend, eigenlijk.

En ach, zo lang ik maar niet doorsla.

Rob Voorwinden

Weekuitdaging 26
Van ruilen komt geen huilen

WEEK 26 : Wat gaan we doen?

In week 23 hebben we onze kledingkast uitgemest. Zomerkleren vooraan gelegd, kleren die we niet meer droegen in vier zakken gedaan. Een zak met kleding om weg te geven of te ruilen, eentje voor kleding waaraan iets stuk is, een zak met stoffen waar je iets nieuws van kunt maken en een tas voor recycling. Een hele klus ja. Maar wat ruimde dat lekker op!

Mocht je er in week 23 nog niet aan toegekomen zijn, pak je kledingkast dan nu alsnog aan.

Want we gaan deze week verder met de eerste zak, de zak met kleren om weg te geven of te ruilen. Misschien heb je al gehoord over het succes van de ketting kledingruil? Dit initiatief van Nichon Glerum, waarbij je op een laagdrempelige manier kleding kan ruilen met mensen uit jouw buurt, gaat de wereld veroveren. Tijd voor een feestje. Een kledingruilfeestje! Live of met een tas…

 

Life isn't perfect
but your outfit can be

Waarom?

Gemiddeld kopen wij Nederlanders 46 nieuwe kledingstukken per jaar. Bizar! Veel van die kleding dragen we amper en blijft ongebruikt lang in de kast hangen om vervolgens op de afvalberg te belanden. We produceren wereldwijd vier keer zoveel kleding als tien jaar geleden. Daarnaast wordt de gemiddelde levensduur van een kledingstuk steeds korter. Door overproductie bereikt dertig procent van de geproduceerde kleding nooit iemands kledingkast. Alleen al in Nederland leidt fast fashion tot een kledingberg van 235.000 kilo. Zo’n 350 voetbalvelden vol! Bijna zeventig procent van al die kleding belandt direct in de verbrandingsoven. Pfff.

Mode is een van de grootste vervuilers ter wereld. Jaarlijks kappen we voor de miljoenen bomen om kleding te maken. Voor één T-shirt zijn duizenden liters water nodig. Polyester kleding draagt bij aan de plastic soep. En een kwart van alle pesticiden in de landbouw wordt gebruikt in de katoenteelt.

Deprimerend? We kunnen het ook leuk maken. Sluit je aan bij de slow fashion movement en ontvang van in de zomer tips om de fashionwereld mooier en leuker te maken. Er is al zoveel kleding in omloop. Kleding die we kunnen doorgeven als we erop uitgekeken zijn. Waar we iemand anders blij mee kunnen maken. En waar iemand anders jou blij mee kan maken natuurlijk. Nee, van ruilen komt geen huilen!

Kleding ruilen met vrienden of via een ketting kledingruil is een goede manier om kleding uit te proberen, die je anders misschien niet zo snel zou dragen. Om geld te besparen, om nieuwe vrienden te maken en om er steeds weer verrassend uit te blijven zien 🙂

Ketting Kledingruil

In een ketting kledingruil gaat een tas langs verschillende adressen. Je haalt eruit wat je wilt hebben en stopt er iets in terug waar je zelf op uitgekeken bent. Iedereen houdt zo’n tas een paar dagen in huis, zodat je er op je gemak doorheen kan gaan. Eens in de twee a drie weken krijg je ongeveer een nieuwe tas in huis, maar als je even pauze wilt, kan je dat natuurlijk gewoon aangeven. Je bent ook niet verplicht om er iets uit te halen of er weer iets in te doen.

Een leuke manier om mensen uit je buurt kennen ook nog. Je wordt toegevoegd aan een bijbehorende app-groep waarin mensen een foto kunnen posten van hun aanwinsten. Superleuk om te zien hoe blij iemand wordt van wat jij in de tas hebt gedaan.

Er zijn nu al zo’n 300 kettingen in Nederland in vele dorpen en steden, met zo’n tienduizend deelnemers. Dus waarschijnlijk ook wel een bij jou in de buurt. En anders begin je er gewoon zelf eentje. Easy. 

Kleine stap

  • Ruil tenminste één kledingstuk met (of geef een kledingstuk weg aan) een vriend of vriendin. Kijk in de tas met kledingstukken die je in week 23 hebt verzameld. 
  • Was je nog niet zover, start dan nu met het uitmesten van je kledingkast. Kijk bij weekuitdaging 23 voor meer info. 

Grote stap

  • Sluit je aan bij een kettingkledingruil in jouw buurt of start er zelf eentje via clothingloop.org/nl.
  • Schrijf je in bij de Slow Fashion Movement en ga de uitdaging aan om dit zomerseizoen (juli- september) een #fashiondetox te doen en geen nieuwe spullen te kopen.

Tips

Er zijn vele manieren om je kleding door te geven.

Beloning

Deze week is mede tot stand gekomen met hulp van Nichon Glerum van www.kledingkettingruil.nl en Lena Hartog.

Mannenkring - column week 26

Ik ben lid van een mannenkring. Dat woord roept – ik weet het - het beeld op van mannen die sjamanistisch trommelen en over hun gevoelens praten. Dat laatste in strikt vertrouwen, natuurlijk: wat gebeurt in de kring, blijft in de kring.

Maar in werkelijkheid is die mannenkring gewoon een groep mannen die elke twee weken een kledingtas aan elkaar doorgeven. Het principe van de tas is simpel: kleding die je zelf niet meer draagt, stop je in de tas. En zie je wat leuks, dan haal je dat er uit. En de kring is helemaal van nu, met een app en alles.

Pakjesavond

Het heeft iets van pakjesavond, als de tas bij je wordt afgegeven. Er zit ook een flinke berg kleding in. Vrouwenkringen draaien nóg beter, zo vertelt het mede-kringlid dat dat tas komt brengen. Er zijn vrouwenkringen waarin zeven tassen rondgaan, waarvan eentje in tegengestelde richting, met daarnaast nog aparte tassen voor schoenen en kinderkleren. Daar kunnen wij nog niet aan tippen, als mannen onder elkaar, maar we doen ons best.

Condooms

Het voorlopige hoogtepunt van onze mannenkring is wanneer een van de leden op een ongebruikelijke plaats in een bepaald kledingstuk (ik doe een beetje vaag, je weet nooit wie dit leest) een voorraadje condooms aantreft.

Ik bedoel: waarom zou je je condooms verbergen in een stapeltje netjes opgevouwen kleding? Om ze verborgen te houden voor je partner/vrouw/man/zegiklieverniet, lijkt me. En dan gebruik je ze dus bij iemand anders dan bij je partner/vrouw/man/zegiklieverniet. Of heb ik gewoon teveel fantasie?

Maar goed, probeer het vooral zelf eens, zo’n mannen- of vrouwenkring. Wie weet houd je er leuke kleding aan over. Maar als je op een verborgen plek in een kledingstuk iets aantreft dat daar duidelijk niet hoort, onthoud dan:

Wat gebeurt in de kring, blijft in de kring.

Rob Voorwinden

Weekuitdaging 25
Wake up before you go go

WEEK 25 : Wat gaan we doen?

Het ochtendgloren, de morgenstond. Het krieken van de dag heeft iets magisch. Hoe is jouw ochtendvibe? Ben jij een vroege vogel, een nachtuil of iets er tussenin? Eén ding is zeker. Hoe je opstaat, zet de toon voor de hele dag. Een bewuste start in de ochtend kan zelfs bij dragen aan het maken van duurzame keuzes. 

Hoe dat zit? Door iets meer ruimte en rust te creëren aan het begin van je dag, geef je jezelf de mogelijkheid om wakker je leven in te stappen. In plaats van op de automatische piloot. Is dit ook weggelegd voor verstokte snoozers? En welk ochtendritueel past bij jou? Dat gaan we vanaf 21 juni, de langste dag van het jaar, aan den lijve ondervinden. 

 

Early to bed and early to rise
makes a man healthy, wealthy, and wise

Waarom?

Ontdek het ritme dat bij jou past

Er is veel geschreven over het effect van een bewuste start van de dag (zie tips). Ken je dat? Dat je net te lang blijft liggen, gehaast opstaat en de rest van de dag achter de feiten aanloopt? Met een kleine inspanning kun je daar verandering in aanbrengen, vooral als je voor overzichtelijke stappen kiest. De kunst is om een gezond ritme te vinden dat bij jou past. Hoe je ook biologisch geprogrammeerd bent. 

Wat vroeg opstaan in jouw leven betekent is geheel aan jou. Het kan al een idee zijn om een tijdje elke dag op hetzelfde tijdstip op te staan. Als je vanuit je hart weet dat je iets wil veranderen, dan kun je jezelf trainen om je aandacht erbij te houden. Niet op wilskracht of door keihard te gaan werken, maar vanuit de wens om iets te betekenen voor jezelf, de mensen om je heen en de wereld. 

Wat zijn de ingrediënten voor een ondersteunende routine?  

  1. Een heldere motivatie (bedenk wat je wil bereiken met je practice)
  2. Regelmaat vinden in de tijd dat je naar bed gaat en opstaat 
  3. Bewegen (yoga, emotional bodywork, chi-kung, hardlopen, fietsen, de natuur in) 
  4. Mediteren (begeleid of onbegeleid, alleen, samen of met een app) 

Kleine stap

Wat wij een inspirerende start van de dag vinden is Moves & Meditation van DailyLifeBytes. Al enkele jaren geeft Emotioneel Lichaamswerk trainer Anne Karen Bakker elke werkdag fijne online ochtendsessies met lichaamsgerichte oefeningen en begeleide meditaties. Doe met ze mee, of vind een ander mooi moment van de dag dat past bij jou.

Grote stap

Besluit om een maand op een vaste tijd op te staan. Ontwerp je eigen ochtendritueel (zie ingrediënten) en maak er een rooster van dat goed voor jou kan werken, bijvoorbeeld: 

06.45 uur de wekker gaat, opstaan

06.55 uur zet een kopje thee of drink een glas warm water

07.00 uur 10 minuten oefeningen doen, 5 minuten stilzitten, paar minuten schrijven

07.15 uur ontbijt en ga verder met de dag zoals je het gewend bent

Hoe je het ook inricht, je hebt de grootste kans van slagen als je met jezelf afspreekt dit een bepaalde tijd (minimaal 3 weken) te gaan doen. En door te kiezen voor kleine veranderingen. Zo kun je ontdekken hoe het doorwerkt voor de kwaliteit van jouw dagelijks leven. 

Voor een extra frisse dagstart: durfde je het in week 3 nog niet aan? Probeer het dan nu eens. Douche aan het einde van je ochtendroutine koud (af).

Beloning

Deze week is mede tot stand gekomen met hulp van Anne Karen Bakker en Karolien Maris.

Stoist - column week 25

Ik ben een stoïst. Tenminste, ik probeer er een te zijn. Want het stoïsme is een levenshouding waar je – volgens mij - dagelijks naar moet streven. En de ene dag lukt dat beter dan de andere.

Over wat stoïsme precies is, kan je hele boeken schrijven. Lezen ook, trouwens, en ik kan het aanbevelen. Het heeft mijn leven in elk geval verrijkt. Maar de kern van het stoïsme is in één zin uit te leggen: ‘Je kunt niet kiezen wat je overkomt, maar je kunt wél kiezen hoe je daar op reageert’.

Zeurneuzen

Mensen die voordringen, mensen die je niet laten uitpraten, mensen die bot en vervelend zijn, zeikers, zeurneuzen: je gaat ze allemaal tegenkomen in het leven. Soms zelfs tegelijk en op één dag.

Ook lekke fietsbanden, vertraagde treinen, koorts en medische aandoeningen en, uiteindelijk, de dood, zijn een vast onderdeel van het leven. Je kunt er boos om worden, maar dat heeft weinig zin want het gebeurt toch. Wie nooit een lekke band heeft, heeft geen fiets, en wie niet dood gaat heeft nooit geleefd. Maak je er niet boos over, maar probeer er zo goed mogelijk mee om te gaan.

Trucs

Dat is allemaal natuurlijk veel makkelijker gezegd dan gedaan, maar het mooie van stoïsme is dat je er gratis een heleboel praktische trucs voor krijgt. Eentje is dat je ’s ochtends de dag voorbereidt.

De Romeinse keizer en beroemde stoïst Marcus Aurelius deed het al. Hij bedacht zich ’s ochtends welke zeurende, veeleisende en irritante mensen hij die dag zou gaan tegenkomen, en hoe hij op ieder van hen zou reageren. En hij probeerde, trouwens, ook een beetje oog hebben voor waaróm hij die mensen zeurend, veeleisend en irritant vond. Want misschien hadden ze wel een punt. Kijk, zó toont zich de ware keizer.

Slagregen

Zonder mezelf nu tot keizerlijke proporties te willen opblazen probeer ik, hier op mijn eigen postzegel, hetzelfde te doen. Vooral op dagen met verplichtingen of onvermijdelijkheden waar ik tegenop zie, bedenk ik me wat er kan gebeuren en hoe ik daar dan mee om zal gaan.

Dat kan ik best uitbreiden met denken over duurzaamheid. Op welke momenten kan ik bijvoorbeeld in de verleiding komen om toch maar de auto te pakken in plaats van de fiets? (Het magisch woord is ‘slagregen’). En wat zal ik doen met de kliekjes van gisteren? In de kliko mikken en wat nieuws koken (slecht voor de duurzaamheid, goed voor de sfeer aan tafel), of toch maar opbakken (andersom)?

Bier

En natuurlijk, deze voorbeelden zijn heel klein bier. Maar ook bij de grotere uitdagingen in het leven (van een scheiding, overlijden in de nabije familie tot een enge ziekte) (allemaal gelukkig alweer geruime tijd achter de rug) vind ik steun bij het stoïsme. Het helpt me simpelweg om rustiger in het leven te staan.

Stresskip

Mijn huisgenoten die dit lezen vragen zich inmiddels af over wie ik het in he-mels-naam heb. Want zij kennen mij als een eersteklas stresskip die schrikt van zijn eigen schaduw, die makkelijk dagen achter elkaar kan sjacherijnen om tussendoor op nucleaire wijze te exploderen om een gemorst glaasje water. Tegen deze beste, fijne, lieve huisgenoten zou ik willen zeggen: wees maar blij dat ik een stoïst probeer te zijn.

Anders was het allemaal nog veel erger.

Rob Voorwinden

Weekuitdaging 24
Pluk je wild

WEEK 24 : Wat gaan we doen?

We doen het eigenlijk al zonder dat we het weten: wildplukken! Het zit in onze genen, in de kern van ons DNA. Wij zijn nog steeds dezelfde jagers en verzamelaars als onze voorouders voor de komst van de landbouw. Alleen nu op een iets andere manier. De eetbare natuur hebben we verruild voor een ander jachtgebied, de supermarkt. Lekker makkelijk, maar wel een beetje saai.

Deze week trekken we ons berenvel aan en halen de oermens naar boven. We gaan jagen en verzamelen! En overbodig te zeggen wellicht, maar jagen in deze tijd doen we natuurlijk gewoon op plantjes.

 

Buk en pluk de dag

Waarom?

We zijn er voor gemaakt, voor wildplukken. Onze handen zijn het beste gereedschap van het dierenrijk. We kunnen ermee onderzoeken, lospeuteren, knijpen en vastgrijpen. De toppen van onze vingers zijn zo gevoelig dat we er van alles mee kunnen voelen. En met onze armen kunnen we heel ver rijken. Plukken dus. 

Maar wat je zoal kunt plukken en eten? We zijn de kennis een beetje kwijt geraakt. Zonde. Want eten uit de natuur is niet alleen gratis, het is ook nog eens supergezond. En terwijl je je fit beweegt om je kostje bij elkaar te scharrelen kom je tegelijk heerlijk tot rust. In de natuur. Je leeft!

Wildplukken is gemakkelijker dan je denkt. Er is echt haast overal wel wat te vinden. Verslavend leuk!

Kleine stap

Pluk de ingrediënten voor tenminste één gerecht uit de natuur. Voor een voorgerecht, hoofdgerecht of dessert. En verras je familie, huisgenoten of vrienden op een culinaire uitspatting. Zie hieronder voor wat ideetjes en recepten. En bekijk de tips en trucs om veilig te plukken natuurlijk.

Grotere stap

Pluk de ingrediënten voor een driegangen-menu. Voor een voorgerecht, hoofdgerecht èn dessert. Maak er een feestje van! Smullen maar. 

Maak een notitie van jouw vindplaats voor volgend jaar. Wil je jouw kennis delen, zet dan ook jouw vondsten op de kaart van de Wildplukwijzer.

Let op

  • Plukken wordt gedoogd, maar is eigenlijk verboden. Weet dus waar je plukt. Heb je toestemming nodig? Pluk sowieso nooit teveel. Een bakje of een zakje is genoeg. Zodat andere mensen, maar natuurlijk ook de beestjes er nog van kunnen snoepen.
  • We zouden kunnen zeggen dat je niet te dichtbij wandelpaden moet plukken (ivm hondenpoep of plas), of op fabrieksterreinen (vaak vergiftigde grond). Of dat je ervoor zorgt dat in de gebieden waar veel vossen voorkomen (ivm de vossenlintworm) je liefst boven één meter plukt… Maar volgens Edwin Florès schrikken deze waarschuwingen meer af dan dat ze toevoegen. Het belangrijkst is dat je je oogst goed wast! 
  • Zorg ervoor dat je zeker weet met welke plant (of paddenstoel!) je te maken hebt. Wildplukken is niet zonder risico’s. Dus download een plantenherkeningsapp en check internet op eetbaarheid, of beter: volg een excursie bij een kenner.

Tips

  • Geïnspireerd door de wilde plukker uit het filmpje Edwin Flores? Kijk hier de hele masterclass die ik met hem opnam in het Flevopark Amsterdam. En kijk ook eens op zijn website, ga zelf met hem op excursie of laat je inspireren door een van zijn boeken. 
  • Installeer de app Wildplukwijzer op je telefoon voor het vinden voor de (door andere mensen aangeraden) wildpluk vindplaatsen. Gratis voor android of iOs.
  • Installeer in ieder geval een goede plantenherkenningapps op je telefoon om zeker te weten met welke plant je te maken hebt. Bijvoorbeeld Picturethis: gratis voor Android en iOS.  Pl@ntnet voor Android en iOS. Of PlantSnap, ook gratis voor Android en iOS.
  • Ga je op wildplukwandeling, bereid je dan voor. Maak een lijstje van wat je wilt plukken en maak de lijst liefst niet langer dan vijf items, zodat je van te voren weet wat je gaat plukken, waarvoor en waar je het vinden kunt.
  • Trek goede kleding aan tegen doorns en brandnetels. 
  • Neem een smartphone of opschrijfboekje mee om je vondsten te documenteren. Je weet dan precies waar je volgend jaar moet zijn. 

Recepten

Op internet zijn vele ideeën voor wildplukrecepten te vinden. Kijk bijvoorbeeld eens bij de hippe vegetariër.  Afhankelijk van het seizoen kun je veel vinden in de natuur. Bereid je voor en zoek voordat je erop uittrekt naar recepten die lekker en haalbaar lijken. 

Wat wij eten in het filmpje:

Voorgerecht: Het is misschien een beetje wennen, maar beregezond. Wildpluksalade van duizendblad, hondsdraf, look zonder look, paardebloem, smalle weegbree, zevenblad, kleefkruid, madeliefjes, witte en rode klaverbloemen. Let op: van alle planten pluk je alleen de jongste net ontluikende blaadjes. Vanwege de bitterheid raden we tevens aan om er een lekkere zoete dressing bij te serveren 🙂

Vanwege de tijd sloegen wij een tweede voorgerecht even over, maar wat ook heel makkelijk te maken is, is een wildpluksoep. Gewoon een bouillonblokje, aardappel en uitje samen met een handvol wildpluk groenten en kruiden. Easy peasy. En serveer er stokbrood met zelfgemaakte kruidenboter bij. Waarbij je de knoflook vervangt door look zonder look. Heerlijk!

Hoofdgerecht: Wij vonden hem lekker! De pasta pesto van brandnetel, zevenblad, hondsdraf en look zonder look (knoflookvervanger). Ook hier pluk je alleen de jonge blaadjes. Maak de pesto met de verse blaadjes verder volgens recept met bijvoorbeeld parmezaanse kaas en pijnboompitten. Maar andere noten zoals walnoten of hazelnoten (van de wildpluk van vorig jaar?) kunnen natuurlijk ook.

Nagerecht: Onze favoriet. Vlierbloesembeignets met fruit. Zoek op internet een receptje voor het maken van tempura beslag (met bloem, bier, peper en zout), doop de geplukte vlierbloesemschermen kort onder, laat ze even uitlekken en frituur in zonnebloemolie op 180 graden. Duw de vlierbloesems met een lepel onder, zodat ze rondom knapperig worden. Serveer met vruchten naar keuze en bestrooi met poedersuiker. De steeltjes zijn handig bij het eten, maar eet je beter niet op. Ze zijn heel licht giftig. 

Beloning

Deze week is mede tot stand gekomen met hulp van Edwin Florès.

Oermuts - column week 24

We gaan eten uit de natuur, hoera!

Tenminste, júllie gaan eten uit de natuur. De oermens in jezelf ontdekken, en zo. Ik twijfel nog. In de eerste plaats omdat ik, dankzij een vorige challenge van 52Wekenduurzaam, eindelijk een moestuin heb aangelegd. Best een prestatie, voor iemand zonder groene vingers. En daar kunnen we nu nèt de eerste oogst uit halen - super vers, super lekker en, oh ja, super duurzaam dus. En dan zou ik nu opeens de natuur in moeten hollen om dáár weer allerlei eetbaars bij elkaar te scharrelen? Hmwa….

In de tweede plaats, en dat is de belangrijkste reden, ben ik nogal angstig voor eten uit de natuur. Ik ben meer een oermuts dan een oermens, eigenlijk. Want in de natuur lopen dieren, en wie garandeert mij dat die dieren niet hebben geplast over de bessen / bramen / kruiden / whatever die ik ga opeten? Nou?

Lintworm

En dan moet ik nog maar hopen dat er geen vos over mijn geplukte eten heeft geplast, want die dieren zijn nogal eens besmet met de vossenlintworm. En dat wormpje is niet echt aardig voor de mens. (Google het maar eens, maar misschien niet vlak voor het eten). Daarom wordt ook aangeraden om je eten op minimaal veertig centimeter hoogte te plukken, want hoger dan dat kan de vos niet plassen. Dat schijnt wetenschappelijk bewezen te zijn, door iemand in een witte jas met een meetlint. En een vos met hoge nood.

Jam

Ik weet tot nu toe slechts één keer per jaar de oermuts in mezelf te bedwingen, en dat is in de herfst. Dan vallen er in de duinen bij onze camping emmers vol heerlijke bramen te plukken. Dat doen we dan ook, waarna we die met geleisuiker doodsimpel tot jam koken. En inderdaad: koken, dus op honderd graden. Terwijl de vossenlintworm al bij zestig graden de geest geeft. (Ja, dat heb ik gegoogeld. Ik zei toch dat ik een muts was).

Ecosia

Overigens: ‘Google’ is hier gewoon een algemeen woord voor ‘zoeken op internet’. Want in feite gebruik ik de zoekmachine Ecosia - een tip van een van de andere deelnemers aan 52Wekenduurzaam. Het bedrijf achter deze zoekmachine investeert de winst in de aanplant van bomen over de hele wereld. Werkt prima. (Die zoekmachine dan). (En de aanplant van de bomen ook, neem ik aan). Maar dit terzijde.

Koffiemelk

Maar goed, terwijl we nog lekker eten van de zelfgemaakte jam van vorig jaar, bedenk ik me dat ik misschien wat eetbaars kan plukken uit de natuur op de camping zélf. Want daar durven vossen niet te komen, toch? Totdat er bij de caravan ‘s avonds na de koffie – ik verzin dit niet - een vos op tafel springt om de koffiemelk op te lebberen. Nee, die oermens houdt zich nog wel even verborgen, diep in mezelf.

Waren vossen maar net zulke bange mutsen als ik.

Weekuitdaging 23
Mest je kledingkast uit

WEEK 23 : Wat gaan we doen?

De zomer breekt aan… Goodbye winterkleren, hello zomerkleren! Tijd voor het opruimen van je kledingkast. Zodat korte broeken, jurkjes en shirtjes weer vooraan hangen. Maar we gaan verder. Wat normaal direct achter in de kast belandt, gaan we sorteren met een andere blik. Een duurzame blik.

Fast fashion isn't free,
someone somewhere is paying

Waarom?

Een duurzame en bewuste kledingkast levert veel op. Meer rust en ruimte. En als je weet wat je in de kast hebt hangen, koop je geen onnodige kledingstukken meer. Belangrijk, want de kleding-industrie is na de olie-industrie de meest vervuilende sector in de wereld. Als we zo doorgaan is de kledingindustrie in 2050 verantwoordelijk voor 25% van de wereldwijde CO2-uitstoot!

Kleine stap

Deze week gaan we één categorie kleding helemaal uitpluizen. Je T-shirts of je broeken bijvoorbeeld. Stel je stuk voor stuk de vraag: Word ik er echt gelukkig van? Alles waarbij het antwoord volmondig ‘Ja’ is, mag terug de kast in. Vouw het netjes op (à la Marie Kondo). Dat geeft een opgeruimd gevoel én zorgt dat je kleding langer meegaat. 

Kleding waar je niet per se blij van wordt, stop je in vier tassen. Kleding om weg te geven of te ruilen, kleding waaraan iets stuk is, items waar je iets nieuws van kunt maken en een tas voor recycling. Die vierde tas kun je meteen naar een kledingcontainer bij jou in de buurt brengen. Bij de tips hieronder vind je alvast wat ideeën voor aanpak van de andere drie tassen. Later dit jaar komen we er uitgebreider op terug. Dus als je deze week niet veel tijd hebt, berg de drie tassen dan gerust even op. 

Grote stap

Mest je hele kledingkast uit. Al je kleding, ja ook die doos op zolder en onder je bed! Gooi alle kleding op een hoop en sorteer. Wil je het houden of mag het weg? Zie verder bij de kleine stap.

Tas 1: Een tas om weg te geven of om te ruilen

Wat mag erin? Kleding die wel leuk is, maar die je toch niet meer draagt. We geven de kleding in deze zak een tweede kans. Je gaat er iemand anders blij mee maken. Dubbel plezier dus! Er zijn verschillende opties.

• Weggeven of ruilen met vrienden of bijvoorbeeld via een kettingkledingruil. 

• Verkopen via Vinted, depop of Marktplaats.

• Doneren aan een kringloopwinkel of een goed doel, zoals het Leger des Heils of Sympany.

Deze tas kun je ook gebruiken bij een latere weekuitdaging, waarbij we van alles gaan ruilen.

Tas 2: Een tas om te repareren

Niemand wordt blij van kapotte of vieze kleding. Maar doe, voor je de kleding wegdoet, eerst een poging om het te repareren. Een klein gaatje in je shirt? Zonde om weg te gooien. Kleding repareren en ‘pimpen’ is zo gedaan. YouTube staat vol met DIY video’s! Of support je lokale kleermaker of een stomerij en laat het doen. 

Deze tas kun je ook gebruiken bij een latere weekuitdaging, waarbij we allerlei spullen gaan repareren.

Tas 3: Een tas waar je iets nieuws van kunt maken

De inhoud van deze tas gaan we een nieuwe functie geven. Denk aan poetsdoeken, vulling voor je bokszak of kussens. Of als je handig bent, dan maak je van die oversized blouse een topje. Wederom: YouTube staat vol met creatieve ideeën.

Tas 4: De recycletas

Alles wat nu nog over is, mag in deze zak en kun je vervolgens in de textielcontainer doen. Gooi het nooit in de gewone vuilnisbak! Want de bedrijven die de textielcontainers op straat legen, sorteren jouw oude textiel met aandacht. Sommige kleding kan bijvoorbeeld toch nog tweedehands worden verkocht. Of het wordt hergebruikt als grondstof voor nieuwe producten, zoals isolatiemateriaal. Zonde als het wordt verbrand en als CO2 de lucht ingaat! 

Tips

Er zijn tal van leuke en simpele manieren om je kledingkast te vernieuwen zonder steeds nieuwe kleding te hoeven kopen. Een paar ideeën.

  • Meld je aan bij slow fashion season en krijg veel tips. 
  • Maak met wat je hebt eens nieuwe combinaties. Inspiratie nodig? Check de stylist Indiaan in je kast die allerlei tips geeft voor combinaties die echt bij jou passen. Kleding gaat immers over identiteit en het uitdrukken van wie jij echt bent!
  • Sluit je aan bij een kettingkledingruil bij jou in de buurt. Je vult een zak en je krijgt een zak. Superleuk!
  • Leen je kleding bij de kledingbibliotheek. 
  • Kleding repareren en ‘pimpen’ is zo gedaan. YouTube en Pinterest staat vol met DIY video’s!
  • Koop tweedehands. Je zult je verbazen hoeveel leuke en hippe kleding er in vintage- en tweedehandskledingwinkels te vinden is. Liever een online variant? Probeer Vinted.
  • Volg influencers voor je dagelijkse portie duurzame mode inspiratie zoals: https://www.instagram.com/letstalkslow/ of https://www.instagram.com/when_sara_smiles/ of https://www.instagram.com/lemonadeamsterdam/

Toch iets nieuws en duurzaams kopen?

Check bijvoorbeeld https://goodonyou.eco/ of

tearfund.nl/verhalen/duurzaam-shoppen-tips-voor-betaalbare-eerlijke-kleding

En ga voor duurzame shopping routes in Nederland naar:

http://www.dutchsustainablefashionweek.nl/

Overige weetjes en feitjes

Meer inzicht in wat je hebt? Bereken eens je closet mass index! Je zult versteld staan van de hoeveelheid kleding in je kast en daarna veel gerichter gaan shoppen.

Blik in de toekomst werpen?

Kim Poldner vertelt in 15 minuten hoe de toekomst van de mode-industrie eruit kan zien: duurzamer, eerlijker, leuker! 

Beloning

Deze week is mede tot stand gekomen met hulp van Kim Poldner, professor circular business aan de Haagse Hogeschool.

Dips - column week 23

Ik heb een zelf-opruimende kleerkast. Tenminste, er verdwijnen regelmatig kledingstukken uit de kast. Die ik dan een paar dagen later terugzie aan het lijf van onze puberzoon. Op mijn vraag: ‘Hee, dat was toch míjn t-shirt / zwembroek / broek / hoodie / winterjas / enzovoort volgt dan steevast het antwoord: ‘Dips’. Wat puber-jargon blijkt te zijn voor: ‘Dat klopt, maar ik heb het ingepikt dus dat is vette pech voor jou’.

Nou ja, zo leer je nog eens wat.

Er verdwijnt dus van alles uit die kast. En ik probeer het aantal nieuwe kledingstukken dat er in gaat, terug te schroeven. Omdat de mode-industrie, goed beschouwd, behoorlijk slecht is voor de duurzaamheid.

Kinderarbeid

We putten de bodem uit voor het verbouwen van katoen, de arbeidsomstandigheden in deze bedrijfstak zijn vaak niet fantastisch (sweatshops, kinderarbeid). En die kledingstukken moeten vaak ook nog eens de halve aardbol over worden gesleept voordat ze hier in mijn kast terecht komen.

Uitgelubberd

Om wat duurzamer te leven probeerde ik eerst om mijn kleding voortaan bij kringloopwinkels te kopen. Maar ik heb een voorliefde voor vrolijk gekleurde overhemden, en die zijn in doorsnee kringloopwinkels dun gezaaid. En als ik dan iets anders kocht, meestal een t-shirt, was dat doorgaans nèt niet mijn maat, nèt iets te verwassen of nèt iets te uitgelubberd. En duurzaamheid is mooi, maar nog geen reden om er als een voddenboer bij te lopen.

App

Drie weken geleden ben ik daarom een app gaan uitproberen waarmee je goede, bijna nieuwe kleding van particulieren kunt kopen. Een soort Marktplaats, maart dan speciaal voor kleding.

Het eerste resultaat viel tegen: de bestelling werd niet geleverd. Maar ik kreeg automatisch mijn geld terug, en leerde dat je alleen zaken moet doen met verkopers die een goede waardering krijgen van andere kopers. (‘Dúh’, hoor ik – in gedachten – mijn puberzoon nu mompelen). De volgende twee bestellingen – van sportkleding - liepen prima, en nu ga ik in deze app op zoek naar lawaaierige overhemden.

Plan C

Mocht dat niet lukken, dan ga ik over op plan C: mijn puber kleedgeld geven en hopen dat hij een voorliefde ontwikkelt voor vrolijke overhemden.

Dan kan ik ook eens ‘Dips!’ roepen.

Rob Voorwinden